Anadolu Öğretmen Dergisi
Yazarlar: ["Murat SADIKOĞLU", "Melis TEMEL MUMCU", "Gamze HASTÜRK"]
Konular:-
DOI:10.35346/aod.1174248
Anahtar Kelimeler:Metafor,Fen Bilimleri,Dünya ve Evren,Ortaokul Öğrencileri
Özet: Çalışma, ortaokul 7. Sınıf öğrencilerinin “Dünya ve Evren“ öğrenme alanına ait bazı kavramlarla ilgili algılarını metaforlar aracılığı ile belirlemek amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgu bilim deseninin kullanıldığı çalışmaya Orta Karadeniz bölgesinde yer alan il merkezindeki bir ortaokulda öğrenim gören 130 (76 kız, 54 erkek) 7. sınıf öğrencisi katılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacının geliştirdiği üç soruluk bir metafor formu kullanılmıştır. “Yıldızlar………………gibidir. Çünkü………………” kalıbı kullanılmış ve diğer iki kavram (karadelikler ve uzay kirliliği) içinde aynı kalıp uygulanmıştır. Öğrencilerin verilen kavramı benzettikleri kavramı birinci boşluğa, neden bu benzetmeyi yaptıklarıyla ilgili açıklamayı da ikinci boşluğa yazmaları istenmiştir. Verilerin analizinde içerik analizi yöntemi kullanılmış ve oluşturulan metaforlar analiz edilmiştir. Analizler sonucunda üretilen metaforlar, frekansları ve kategorileri tablolar halinde sunulmuştur. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin “yıldız” kavramı ile ilgili 25 geçerli metafor ürettiği ve en çok kullandıkları metaforun “ampul” olduğu, “karadelik” kavramı ile ilgili 39 geçerli metafor ürettiği ve en çok kullandıkları metaforun “elektrik süpürgesi” olduğu, “uzay kirliliği” kavramı ile ilgili 20 geçerli metafor ürettiği ve en çok kullandıkları metaforun “çöplük” olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak metaforlar ve gerekçeleri incelendiğinde, öğrencilerin bu kavramlarla ilgili bilgilere hakim oldukları görülmüştür. Buradan hareketle yıldızların küre şeklinde bir ışık kaynağı olduğunun, karadeliklerin çekim alanına giren cisimleri çekme gücünün çok yüksek olduğunun, uzay kirliliğinin ise Dünya üzerindeki çevre kirliliği gibi önlem alınmadığı takdirde büyüyerek daha büyük sorunlara sebep olacağının öğrenciler tarafından net olarak anlaşıldığı söylenebilir. Ayrıca metaforların eğitimde soyut kavramların öğretiminde kullanılması gereken araçlar olduğu ve kavram öğretimini kolaylaştırdığı ifade edilmiştir.