Marife Dini Araştırmalar Dergisi
Yazarlar: Ömer Faruk ERDEM
Konular:-
Anahtar Kelimeler:William James,Dini Tecrübe,Pragmatizm,Gifford Konferansları
Özet: James, Gifford Konferanslarına ilk resmi daveti 1898 yılında almıştır. Aslında “betimsel” ve “metafizik” olmak üzere iki seri olarak planlanan konferanslar, “betimsel” bölümün beklenmedik şekilde uzaması sebebiyle tek bölüm olarak sunulabilmiş ve “metafizik” bölüm bir başka vesileyle ele alınmak üzere ertelenmek durumunda kalmıştır. Konferansların ilk serisi ise 16 Mayıs 1901’de Edinburgh’da başlamıştır. 1902 yılında basıma hazır hale getirilen bu konferanslar “The Varieties of Religious Experience, a Study on Human Nature (Dini Tecrübenin Çeşitleri, İnsan Doğası Üzerine Bir Çalışma)” adıyla kitap olarak yayınlanmıştır. Bu kitap daaz konferanslar kadar ciddi bir başarı elde etmiştir. James, dini tecrübeleri bu tecrübeler katı psikiyatrik ölçütlere göre patolojik olarak değerlendirilse de olağanüstü karakteri sebebiyle bir anlamda ilham edilmiş olarak görerek sadece tasvir etmekle kalmayıp aynı zamanda haklılaştırmaktadır. O, inanan insanın bilincinin sıcaklığını tıpkı hissedildiği gibi taşımaya çalışmış, bireyin dini değerleri yüceltmesiyle ilgilenmiştir. Ona göre bu duyguların ifade edilebilmesi için bu duygulara sempatik bir yaklaşım gösterilmelidir. Dolayısıyla kitabın özellikle son kısmında, dini tecrübe iddialarının James tarafından savunulduğu görülmektedir. James’in şahsında felsefe, dinî tecrübenin hakikatini teyit etmiştir. Geçen bir yüzyıl sonrasında geri dönüp baktığımızda, James’in dini tecrübe, inanç ve kişilik arasındaki ilişkiye dair anlayışının müteakip çalışmalar tarafından desteklendiğini görmek oldukça ilgi çekicidir