Marife Dini Araştırmalar Dergisi

Yazarlar: Mevlüt UYANIK, Aygün AKYOL

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Farabi,Felsefe,İslam,Meşşailik,İlimler Tasnifi,Bilgi,Bilim,Medeniyet

Özet: Farabi, İslam felsefesinin Meşşai (peripatetic) akımının kurucu âlimidir. İslamiyet’in o dönemdeki önemli kültür ve medeniyetlerle yüzleşmesi ve kendine özgü bir bilgi-bilim tasavvuru kurgulaması, ilimler tasnifi yapması onun Muallim-i Sani olarak nitelendirilmesine neden olmuştur. Bu makalede Farabi’nin İhsâu’l-Ulûm/İlimlerin Sayımı eserini medeniyet tasavvurunun kurucu metni olarak inceleceğiz. Çünkü “Felsefeye Giriş” kitabı olarak da değerlendirebileceğimiz bu eserinde Farabi dilin yapısı ve felsefesi ile analizine başlar ve bir nevi “düşüncenin grameri”ni ortaya koyar. Farabi’nin Tanrı-Evren ve İnsan kurgusu analiz edildiğinde, birey, toplum ve devlet ilişkilerinin nasıl olması gerektiği ve erdemli bir toplumun olabilirliği hususu ortaya çıkar. Medeni İlimler bağlamında hukuk, siyaset ve ahlak ilişkisini ele alıp, bunun ilahiyat ile irtibatını kurması Farabi’nin medeniyet tasavvurunun metafiziksel temellerini ortaya koymaktadır. Farabi’nin bu bağlamda daha anlaşılır olması, günümüz toplumsal ve siyasal tartışmalarına olası çözüm önerileri üretilmesine de katkı sağlayacaktır. Örneğin günümüzde tartışılan başkanlık sistemi, Farabi’nin devlet tasavvurunda başkanlık mı yarı başkanlık sistemi mi önerdiği ve günümüz parlamenter sistem açısından Farabi’nin siyasal sistem arayışlarına göndermeler yapılacaktır. Aynı zamanda güncel bireysel ve toplumsal soru(n)lara, İslam Felsefesinin teşekkülünde önemli etkisi olan âlimimiz ve eserinden mülhem okumalarla çözüm önerilerinin arttırılmasının sağlanması hedeflenmektedir

---