Arkhaia Anatolika Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Deniz PASTUTMAZ SEVMEN
Konular:
DOI:10.32949/Arkhaia.2018145704
Anahtar Kelimeler:Arkeoloji,Nadolu,Inop,Lastik kandil,Alıp yapımı,Rkeoloji,Nadolu,Inop,Lastik kandil,Alıp yapımı
Özet: Kalıp yapımı seramik grubunun önemli temsilcilerinden olan plastik kandiller, Hellenistik Dönem’in ortalarından itibaren üretilmeye başlanmış Erken İmparatorluk Dönemi’nde asıl ünlerine ulaşmış ve Roma İmparatorluk Dönemi boyunca sevilerek kullanılmışlardır. Son derece zengin bir form çeşitliliğine sahip olan plastik kandiller ayak, baş ya da phallos gibi çeşitli uzuvlar, maymun gibi hayvanlar, siyahi insanlar, mitolojik tipler ya da sıradan insanlar şeklinde biçimlendirilmiş olabilirler. Betimlenen tipler ya grotesk bir yaklaşımla ya da realistik bir şekilde ele alınmışlardır. Kültle ya da dini ritüellerle alakalı olarak veya günlük yaşam içerisinde kullanılmışlardır. Pişmiş toprak örneklerin yanı sıra, bronz gibi metalden yapılmış olanlarına da rastlanmaktadır. Mısır, İtalya, Kuzey Afrika ve Anadolulu kandil üreticileri bu tipte eserler üretmiş ve bunlar geniş bir yayılım alanına ulaşmışlardır. Yapıldıkları dönemde veya daha önceki yüzyıllarda üretilmiş olan heykellerin adeta birer taklidi gibi ele alınmış olanları da bulunmaktadır. Çok sevilen kimi tipler kopyalanarak, birbirlerinden çok uzakta yer alan merkezlerde benzer ya da aynı şekilde üretilebilmiştir. Tercih edilen tipler, bunların ele alınış şekilleri ya da taklit ettikleri büyük sanat eserleri sayesinde dönemin sosyo-kültürel yaşantısına da ışık tutmaktadırlar. Kimi zaman koroplastik figürinlerle karıştırılacak kadar yüksek kaliteli bir işçiliğe sahip olan bu kandiller, insanların o dönemdeki espri anlayışlarını ve farklı uluslardan insanların sanatta nasıl yer tutabileceğini göstermesi açısından da önemlidir. Bu çalışmada ele alınan Sinop Arkeoloji Müzesi’nden üç plastik kandil, MS 1. yy’ın üretimi olup, yapıldıkları dönemin tipik özelliklerini taşımaktadırlar.