Arkhaia Anatolika Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Mehmet OK

Konular:

DOI:10.32949/Arkhaia.2018.2

Anahtar Kelimeler:Lydia,Üyük Menderes,Ripolis,Agalassos Sigillataları,Ydia,Üyük Menderes,Ripolis,Agalassos Sigillataları

Özet: Büyük Menderes Nehri kenarında yer alan Tripolis Antik Kenti’nde, 2012-2017 yılları arasında gerçekleştirilen kazı çalışmalarında, çeşitli form gruplarına ait ithal kırmızı astarlı seramikler bulunmuştur. Bu seramikler içerisinde Erken Roma İmparatorluk Dönemi’nin önemli gruplarından olan Bergama Sigillataları, Doğu Sigillataları A ve B gruplarına ait seramiklerin yanı sıra, Geç Roma Dönemi kırmızı astarlı seramikleri de tespit edilmiştir. Kırmızı astarlı seramikler içerisinde form çeşitliliğini ve sayısal yoğunluğu Sagalassos Sigillataları oluşturmaktadır. Tripolis’te bu gruba ait toplam 20 farklı form ve yaklaşık 200 adet seramik örneği tespit edilmiş, form sınıflandırması olarak 1999 yılı yayın çalışmasında ayrıntılı tanım ve değerlendirmelerde bulunan Poblome’nin tanımlama ölçütleri ve form gruplaması temel alınmıştır. Geç Hellenistik Dönem’den başlayarak MS 7. yy.a kadar uzun bir dönem aralığında üretimi sürdürülen Sagalassos Sigillataları, Antik Çağ boyunca Sagalassos dışındaki birçok antik kentte de arkeolojik kazılarda ele geçmiştir. Bu seramikler, diğer kırmızı astarlı seramik gruplarından farklı olarak Anadolu’nun iç kesiminde üretilip, farklı bölge ve coğrafyalara ihraç edilmiştir. Bu çalışma ile Sagalassos Sigillataları’nın Batı Anadolu sınırları içerisinde yer alan Tripolis’te de yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir. Tripolis’te bulunan bu seramikler, birkaç örnek dışında kalın cidarlı bir yapıya sahiptir. Bu durum daha önce birkaç yayında da belirtildiği gibi, Sagalassos çömlekçilerinin, uzak mesafeli yapılan ihracatta kullanılan ürünlerin daha dayanıklı ve kara taşımacılığına elverişli olarak üretim yaptıklarını desteklemektedir. Tripolis’te bulunan Sagalassos kırmızı astarlılarının çıplak gözle görünür mineral katkıları incelenmiş, bunun haricinde seramiklerin bir bölümünün kil analizi de yapılmıştır. Analiz çalışmasına göre, hamur yapısı ve içeriği dikkate alınarak, Sagalassos kentinin yakınlarında yer alan Çanaklı Bölgesi’nde bulunan kilden üretilmiş olabileceği düşünülmektedir. Tripolis’te bulunan Sagalassos Sigillataları arasında bezemeli örnekler sınırlı olmakla beraber, özellikle MS 4. yy. a tarihlendirilen form örneklerinin fazla olması, bu dönemde Sagalassos ve Tripolis arasındaki ticari ilişkininde önemli bir göstergesidir. Bu ticari ilişkinin söz konusu tarihlerde Tripolis Kemerli Yapı’sında bulunan 1347 adet sikke buluntusuyla desteklenmektedir.

---