Uluslararası İlişkiler Dergisi

Yazarlar: Funda KESKİN

Konular:Sosyal

Anahtar Kelimeler:Darfur,Koruma Yükümlülüğü,İnsancıl Müdahale,Sorumluluk Olarak Egemenlik,Afrika Birliği

Özet: Darfur’daki ağır insan hakları ihlallerinin uluslararası toplumun koruma yükümlülüğünün sınırlarını aştığı konusunda kuşku yoktur. Darfur’a askeri güç içeren bir mü-dahale seçeneği 2005’ten beri Güvenlik Konseyi’nde tartışılmışsa da bir sonuca ulaşmamıştır. Bu tartışmalarda, özellikle Çin, Rusya ve Orta Doğu devletleri devlet egemenliği ilkesini ileri sürmektedirler. BM Antlaşması 39 madde çerçevesinde alınmış bir Güvenlik Konseyi kararı varsa, devlet egemenliği itirazı geçerliliğini yitirir ancak bu konuda Konsey’de yapılacak bir oylamada veto hakkı kullanılacağından müdahale kararı çıkması beklenmemektedir. Bölgesel örgüt Afrika Birliği’nin zorlayıcı bir müdahale bulunması, kapasitesinin yetersizliği ve siyasi irade olmaması nedeniyle mümkün değildir. Ağır ihlallerde tek tek devletlerin ya da devletler grubunun bu nitelikte müdahale bulunabileceğini savunan görüşe göre, koruma yükümlülüğünü kabul eden ABD, Avrupa Birliği, NATO gibi birimler müdahale edebilirler. Ancak bu birimlerde de, sebebi devlet egemenliği itirazını kabul etmeleri olmasa da, tek-taraflı bir müdahale için gerekli siyasi irade bulunmamaktadır. Dolayısıyla, yerleşmiş bir kurallar dizisi olmadan insancıl müdahalenin öznel değerlendirmelere bağlı olduğu eleştirisi, koruma yükümlülüğü anlayışı açısından da devam etmektedir.

---