Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Uluslararası Filoloji ve Çeviribilim Dergisi
Yazarlar: ["Neslihan PARLAK", "Yağmur KÜÇÜKBEZİRCİ"]
Konular:-
DOI:10.55036/ufced.1170502
Anahtar Kelimeler:Jane Austen,Gurur ve Önyargı,Çeviri Normları,Betimleyici Çeviri,Karşılaştırmalı Analiz
Özet: Betimleyici çeviri kuramında çeviri normlarının önemli bir yeri vardır ve bu normlar sadece çevrilen metinleri değil aynı zamanda metinlerin ait olduğu toplumu ve kültürü de ilgilendirir. Normlar, çevirmenlerin çeviri sürecindeki yaklaşımları ve seçimleriyle ilgilidir. Çeviri sürecinde alınan kararlar, çevirmenlerden hangisinin kaynak ya da hedef dil ve kültürlere daha yakın olacağını belirler. Böylece yeterlilik veya kabul edilebilirlik kutuplarından hangisinin tercüme metne daha yakın olduğu ortaya çıkmaktadır. ‘Yeterlilik ve kabul edilebilirlik’ kavramları son zamanlarda ‘açık çeviri’ ve ‘kapalı/örtük çeviri’ kavramlarıyla ilişkili anılmaktadır. Açık çeviride çevirmen seçimleri kaynak kültüre ait değerlerin korunması ve dolayısıyla çeviri metnin kaynak metinde verilenleri-okura yabancı olan unsurları- değiştirmeden aktarması yönündedir. Bu bağlamda, açık çeviri aracılığıyla okur kaynak kültür hakkında bilgi edinebileceği söylenebilir. Kapalı/örtük çeviride ise kaynak metinde yer alan kültürel unsurlar yerlileştirilerek okurun aşina olduğu ifadelerle aktarılır. Bu bağlamda çeviride çevirmen seçimleri okur ve kültürünün ön planda tutulması yönündedir. Bu çalışma, Jane Austen'in "Gurur ve Önyargı" adlı eserinin iki çeviri versiyonunun betimsel bir analizini, esas olarak Gideon Toury'nin çeviri çalışmalarına betimsel yaklaşımından yararlanmayı amaçlamaktadır. Kaynak metinden rastgele cümleler seçilerek ve hedef metinlerle karşılaştırılarak kaynak metin ile iki çeviri versiyonu (hedef metin) arasında sözcük seçimi düzeyinde karşılaştırmalı bir analiz yapılarak, eşdeğerlikleri açısından karşılaştırmalı ve objektif bir analizin ortaya konulması ana odak noktasıdır. Bu çalışmanın, kaynak metne kıyasla çeviri hatalarını aramadan betimsel bir analiz sunmak için Gideon Toury'nin normları bir rehber olarak kullanılacak ve makro düzeyde Toury'nin eşdeğerlik teorisi; hedef metinlerin sözcük düzeyinde karşılaştırılmasında “yeterlilik veya kabul edilebilirlik” ve açık ve örtük çeviri kavramları kullanılacaktır.