Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Uluslararası Filoloji ve Çeviribilim Dergisi

Yazarlar: Abdullah TEKİN

Konular:Dil ve Dil Bilim

DOI:10.55036/ufced.962134

Anahtar Kelimeler:Göstergebilim,Greimas,Anton Çehov,“Acı”.

Özet: Göstergebilim, bir metne metin içi bağıntılar açısından yaklaşılmasını öneren bir yöntemdir. Bu yöntemi benimseyen araştırmacılar, metnin, derin düzeyden yüzeysel düzeye doğru farklı (zıt) öğelerin eklemlenmesiyle ortaya çıkan bir yapı olduğunu öne sürer. Göstergebilimcilere göre bütün yazınsal metinlerin özünde aynı işlevleri yerine getiren eyleyenler vardır. V.Proop incelediği olağanüstü Rus masallarında 31 işlev saptar. Greimas bu işlevleri 6’ya indirir ve bir eyleyenler şeması geliştirir. Bu şemadan hareketle anlatının derin düzeyini açıklamaya yarayan bir ‘göstergebilimsel dörtgen’ tasarlar. Greimas’ın göstergebilim kuramından hareketle bir metin, 1. Yüzeysel Yüzey, 2. Derin Düzey olarak temelde iki düzeyde çözümlenir. Yüzeysel Düzey’de metnin “Anlatı Düzeyi ve Söylem Düzeyi” incelenirken Derin Düzey’de metnin “Mantıksal-Anlamsal Düzeyi” incelenir. Anlatının derin düzeyi, ayrıca göstergebilimsel dörtgen üzerinde görselleştirilir. Bu bilgilerden hareketle bu çalışmada amaç Rus yazar Anton Çehov’un “Acı” adlı öyküsünü göstergebilimsel açıdan incelemektir. Çalışmanın yöntemi doküman incelemesidir. Bu noktada, söz konusu öykü Greimas göstergebilimine göre incelenmiş ve Greimas göstergebilimindeki kavramlardan hareketle öykünün yüzeysel ve derin yapısı ortaya çıkartılmıştır.

---