Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Uluslararası Filoloji ve Çeviribilim Dergisi

Yazarlar: -

Konular:Dil ve Dil Bilim

Anahtar Kelimeler:Eşdeğerlik,Çeviri durumu,Çevirmen,Kavram tanımı,Çeviri kuramı

Özet: Bu çalışma, çeviri araştırmalarında mevcut eşdeğerlik tanımlarına dayanarak ve kuram ile uygulama arasındaki mesafeyi de küçülterek, tanımsal sınırları mümkün olduğunca geniş tutulmuş bir eşdeğerlik tanım önerisi hedeflemektedir. Bu bağlamda çeviribilimsel eşdeğerlik kavramını olabildiğince somut ve genel geçer ancak aynı zamanda kapsamlı bir şekilde anlama ve tanımlama anlayışı ön plandadır. Çalışmada önerilen kavram tanımının çok boyutlu olması ve çeviri durumuna bağlı olarak farklı eşdeğerlik boyutlarının farklı ağırlıklarla birleştirilmesi öngörülmüştür. Çalışmanın bir başka amacı, kalıplaşmış yapısalcı ve hatta kısmen işlevselci düşünme biçiminden sıyrılarak sadece yapı, işlev veya amaç gibi sabitleri değil, aynı zamanda konu, zaman ve mekân gibi çok boyutlu değişkenleri de dikkate alan bir yaklaşıma doğru yönelmektir. Bu vesileyle özne olarak çevirmene oldukça önemli bir rol atfedilmektedir. Bu betimleyici yaklaşımla, çeviribilimde eşdeğerlik kavramını tanımlama sorunsalına güncel bir çözüm önerisi amaçlanmaktadır. Bu yaklaşımda, birbiriyle farklı ağırlıklarla birleştirilebilir nitelikte olan ve böylece her bir çeviri durumu için yeni bir eşdeğerlik kombinasyonu oluşturması öngörülen beş adet metin içi ve metin dışı eşdeğerlik boyutu sınıflandırmasından yola çıkılmaktadır. Bununla birlikte, metin türleri / metin gelenekleri, çeviri amacı, çeviri işlevi, çeviri durumu ve çevirmen kavramları, bu yaklaşımın temel yapı taşlarını oluşturacaktır. Betimleyici bir yöntemle geliştirilen söz konusu tanım önerisi hem yapıyı (metin) hem işlevi (çeviri durumu) hem de özneyi (tercüman) kapsamaktadır.

---