Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: ["Kübra Nur ÇELİK", "Murat TUĞLUCA"]
Konular:-
DOI:10.47088/utad.1124847
Anahtar Kelimeler:Fetih,Istimalet,Iskân,Tahrir,Tımar,Vakıf
Özet: Osmanlı Devleti Tiflis’i 1723’te fethetmiş ve 1735’e kadar elinde tutmuştur. Bu çalışmada Osmanlı hâkimiyetine girdikten sonra Tiflis’te yapılan düzenlemeler entegrasyon bağlamında incelenmiştir. Bu doğrultuda Tiflis’in fethi ve sonraki süreçte Osmanlı klasik fetih yöntemlerine benzer bazı temel uygulamaların hayata geçirildiğine şahit oluyoruz. Bunlar tedrici fetih yöntemi, tahrir-tımar, istimalet, iskân ve vakıflarla şenlendirme politikalarıdır. Bu süreci yakından takip etmek üzere Tiflis’in fethinden sonra arşivde tutulan defterlerle belgeler incelenmiştir. İlk olarak gerçekleştirilen askeri, idari, lojistik ve imar faaliyetlerine göz atılmıştır. Böylelikle Tiflis’i ve hinterlandını elde tutmak ve askeri gücü artırmak için yapılan düzenlemeler tespit edilmiştir. Bilindiği üzere tahrir ve tımar faaliyetleri Osmanlı entegrasyon sürecinin temeline oturmaktadır. Bu faaliyetlerin Tiflis örneği, klasik fetih modeline uygunluğun en önemli işareti olarak gözlenmiştir. Ardından ahalinin gönlünü kazanmak üzere yapılan faaliyetler istimalet politikası çerçevesinde ele alınmıştır. Buradaki çabaların tam olarak istenen düzeyde gerçekleştiğini söylemek pek mümkün görünmüyor. İskân faaliyetlerinde de istimalet politikasına hizmet edecek türde faaliyetlerin gözetildiği anlaşılmaktadır. Son olarak yeni fethedilen bir bölgenin toplumsal entegrasyonu sağlamada etkin bir şekilde kullanılan vakıfların Tiflis’te de önemli roller üstlendiği söylenebilir. Netice itibariyle bu çalışma ile Tiflis’in 1723’te fetih ve sonrasında gerçekleştirilen faaliyetlerin Osmanlıların erken ve klasik dönem fetih yöntemleriyle ve entegrasyon çabalarıyla uyum içerisinde olduğu görülmüştür.