Edebali İslamiyat Dergisi
Yazarlar: Veysel ÖZ
Konular:Din Bilimi
Anahtar Kelimeler:İstimâlet,İstimâletnâme,Hoşgörü,Gönül alma
Özet: Osmanlı istimâlet siyâseti, yönetimde çok yönlü olarak kullanılan bir gönül alma ve yönlendirme siyâsetidir Bu gönül alma ve yönlendirme muhatabın konumuna göre bazen maddî olarak verilen şeylerle, bazen de yüreklendirici ve iltifat dolu sözlerle gerçekleştirilmekteydi Bu makalede, Feridun Bey’in Münşeâtü's-selâtin adlı eserindeki istimâletnâleri esas alarak ve diğer tarihî kaynaklara da başvurarak istimâlet siyasetini ve bu siyasetin belgeleri olan istimâletnâlerin üslüp ve muhtevasını ortaya koymaya çalıştık İlk olarak istimâlet siyâseti ve kapsamı hakkında bilgi verdik İkinci olarak da İstimâletnâmelerin üslûp ve muhtevâsı hakkındaki çıkarımlarımızı sunduk. İstimaletnâmeler Osmanlı yazışmalarında önemli bir yere sahip olan nâme-i hümâyün üslubunda yazılmış belgelerdir. Bu belgeler genel olarak davet, elkâb, duâ, nâkil ve tenbîh olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Fakat her istimâletnâme bu bölümlerden tümünü içermeyebilir. İstimaletnâmeler genel olarak yöneticilere, komutanlara ve halkın ileri gelenlerine gönderilmekteydi. Bu yüzden istimâletnâler muhatabın gönlünü alacak üslupta yazılmıştı. Muhtevası da yöneticilerin yönetimde uygulayacakları halkın devlete bağlığını artıracak bir takım hoşgörü ve gönül almaya yönelik tembihleri içermekteydi. Bu tembihler netice olarak hem yöneticinin, hem halkın, hem de devletin lehine olan şeylerdi. Anahtar Kelimeler İstimâlet Siyaseti, Osmanlı Yönetimi, İstimaletnâme, Hoşgörü, Gönül alma