Edebali İslamiyat Dergisi
Yazarlar: Serkan ÇETİN
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Fahreddin er-Râzî,Hüsn,Kubh,Mu‘tezile
Özet: İslâm düşünce geleneğinde hüsn ve kubh kavramları ile nitelenen iyilik ve kötülük problemi, kelâm ekollerinin üzerinde uzunca durduğu, farklı görüşlerin ileri sürüldüğü ve buna dayalı olarak farklı tartışma alanlarının açıldığı bir meseledir. Aklî ilimlerdeki yetkinliği ve birikimi her türlü açıklamadan vareste olan Fahreddin er-Râzî’nin farklı disiplinlerde telif etmiş olduğu eserleri dikkate alarak bu meseledeki düşünce seyrini takip ederek ulaşmış olduğu sonucu belirlemek ve Eş‘arî kimliğini dikkate alarak Mu‘tezile’ye karşı bu konudaki eleştiri ve yorumlarını sunmak da oldukça önemlidir. Nitekim Fahreddin er-Râzî ilim tahsili için gitmiş olduğu yerlerden biri olan Harezm’de Mu‘tezillî düşünce ile doğrudan etkileşime geçerek Mu‘tezilî öğretiye çok yakından vâkıf olmuştur. Bu sebeple gerek konunun, gerekse itiraz ve yorumlarının sunulduğu şahsın önemine binaen bu çalışmada ilk olarak İslâm düşüncesinde iyi ve kötüyü ifade eden hüsn ve kubh terimlerinin kavramsal tahlili yapılacak, daha sonra Eş‘arî, Mu‘tezile ve Mâturîdî kelâm okullarının konuya yaklaşımı ile ilgili değerlendirme sunulacaktır. Daha sonra ise çalışmanın ana konusunu teşkil eden hüsn ve kubh meselesinde Fahreddin er-Râzî’nin yaklaşımları ve Mu‘tezile’ye yönelik eleştirileri ele alınacaktır. Bununla birlikte Fahreddin er-Râzî’nin bu meselede Mu‘tezile’ye yönelik itirazların daha kolay anlaşılabilmesi adına Râzî’nin eleştirilerinden önce Mu‘tezile’nin bu meselede istidlâl bağlamında ileri sürmüş olduğu örnek ve argümanlara yer verilecektir.