Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi
Yazarlar: Hümeyra Bilge DEMİR, Ali İhsan MARTI
Konular:Çevre Mühendisliği
Anahtar Kelimeler:El Nino Güney Salınımı,Homojenlik,İç Anadolu Bölgesi,Trend,Yağış
Özet: Dünya ikliminde yıldan yıla meydana gelen değişiklikler ilk bakışta rasgele görülmektedir. Fakat tarihi veriler üzerinde dikkatle yapılan incelemelerde değişikliklerinönemli sebeplerinden birinin her birkaç yılda bir tropikal Pasifik’te tekrarlanan okyanus-atmosfer etkileşimi (Güneyli Salınım, ENSO) olduğu ortaya konulmuştur. Bu şiddetli okyanus ve atmosfer olayları, her ne kadar Pasifik’te meydana geliyorlarsa da etkileri on binlerce kilometre ötede hissedilmektedir. Bu çalışmada, bir okyanus-atmosfer olayı olan Güneyli Salınımın İç Anadolu Bölgesi’nin yıllık toplam yağış trendleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Bu amaçla, İç Anadolu bölgesinde yer alan veaz 30 yıllık veri uzunluğa sahip olan istasyonlar kullanılmıştır. Bunlar; 17126 (Eskişehir), 17130 (Ankara), 17193 (Aksaray), 17080 (Çankırı), 17196 (Kayseri), 17135 (Kırıkkale), 17160 (Kırşehir), 17244 (Konya), 17246 (Karaman), 17250 (Niğde), 17239 (Akşehir), 17193 (Nevşehir), 17090 (Sivas) ve 17140 (Yozgat) numaralı istasyonlardır. Analizlerde; homojenlik yöntemlerinden, Pettitt, Buishand ve Run kullanılmıştır. Trendleri (eğilimleri) belirlemek için de Mann-Kendall, Spearman Rho ve Mann-Kendall Mertebe Korelasyon trend yöntemleri kullanılmıştır. Trend değerlerinin El Nino ve La Nina yılları ile ilişkisini tespit etmek için birer yıl sonraki veriler eksiltilerek trend analizleri tekrardan uygulanmıştır. Güven aralığının %95’lik kısmında gerçekleştirilen çalışmada sonuçlar incelendiğinde verilerin homojen olduğu, bölgenin kuzeyinde ve doğusunda yağış eğilimleri artarken batısında ve güneyinde yağış eğilimlerinin azaldığı tespit edilmiştir. Buna ilaveten bölgenin güneyli salınımdan etkilenip etkilenmediği trend analizleri ve kırılma yılları gösteren homojenlik analizlerine göre belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda Tarihi verilerden El Nino, La Nina yılları çıkarıldığında La Nina olayının istasyonlar üzerinde daha etkin olduğu saptanmıştır. Bunlara ilaveten El Nino ve La Nina olaylarının 1 yıl sonra ülkemizi etkilediği görülmüştür.