Tarihyazımı
Yazarlar: ["Selim TEZCAN"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Tarihyazımı,Türkiye Cumhuriyeti,Türk Tarihçiliği,Osmanlı Tarihçiliği,Modern Ortadoğu Tarihi
Özet: Öz: Türk tarihçilerinin Cumhuriyet döneminin başlarından itibaren modern Ortadoğu üzerine verdikleri eserlerin etraflı bir genel değerlendirmesi, henüz yapılmış değildir. Oysa Türk tarihçiliğinin bu alandaki gelişimi ve özelliklerinin incelenmesi, genel gelişim çizgisi ve niteliklerinin de daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacaktır. Bu bağlamda mevcut çalışma, Cumhuriyet döneminde Türk modern Ortadoğu tarihçiliğinin izlediği seyir hakkında bazı genel değerlendirmeler sunma amacındadır. Konu hakkında ilk eserlerin verildiği 1930’lardan itibaren özellikle arşiv kaynakları ve diğer birincil kaynaklara dayanarak kaleme alınan ve Ortadoğu ile Kuzey Afrika’nın 19. ve 20. yüzyıllardaki siyasal, toplumsal, ekonomik ve kültürel tarihini ele alan monografilere odaklanılmaktadır. Değerlendirme çerçevesinde hem yayınlanan monografilerin zaman ve diğer değişkenlere göre sayısal dağılımları üzerinde durulmakta, hem de içerik analizleri yapılmaktadır. İncelemenin sonuçlarının gösterdiği üzere, Türk modern Ortadoğu tarihçiliği bir kısım Ortadoğu ülkesinin Sovyet Bloğuna daha yakın durduğu Soğuk Savaş’ın sona ermesi, aradaki I. Dünya Savaşı’ndan kalma psikolojik ve ideolojik uzaklığın aşılması, bölge ülkeleriyle yakın ilişkiler kurulması, Osmanlı arşivlerinin büyük bölümünün tasniflenerek sayısal ortamdan erişilebilir hale gelmesi ve üniversite ve araştırmacı sayısında büyük artış gerçekleşmesi gibi faktörlerin bir araya gelmesiyle 2000’li yıllardan itibaren büyük bir atılım göstermiştir. Bölgenin modern tarihini çalışan Türk tarihçileri, Osmanlı arşivlerine dayanarak İmparatorluğun eski Arap vilayetlerinin tarihinin çeşitli yönleriyle aydınlatılmasına katkıda bulunmuş, Osmanlı merkezileşme-modernleşme politikalarının sonuçlarına ve yerel nüfus ile Osmanlı idaresi arasındaki etkileşimlere ışık tutmuşlardır. Ortadoğu’da günümüzde yaşanan sorunların tarihsel kökenlerini araştırmış, bölgenin bugününü daha iyi anlamamızı sağlayacak bilgileri ortaya koymuşlardır. Osmanlı idaresinin ve bölge halklarının Batı etkisine maruz edilgen özneler görünümünden sıyrılması ve bölgenin bugünkü halinin şekillenmesinde oynadıkları etkin rolün belirginleşmesi yönünde de çaba göstermişlerdir.