Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
Yazarlar: Filiz GÜNGÖR
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Mineralogy,Geochemistry,Kyanite quartzite,Metamorphite
Özet: Pütürge metamorfitlerinde gözlemlenen kayaçlar, pelit/semi-pelit, pisamit, metagranit, gnays, şist, amfibolit, mermer ve kuvarsit’dir. Mineral parajenezleri, masifin amfibolit fasiyesinin disten- almandin-muskovit ve stavrolit- almandin alt fasiyeslerinde ilerleyen, granat mineralinin klorit ve biyotite dönüşümü, distenin muskovite dönüşümü gibi özelliklerden ise yeşilşist fasiyesinde gerileyen olarak, iki tür metamorfizma geçirmiş olduğunu anlaşılır. Yaklaşık SiO2 %35 ve Al2O3 %40, Fe2O3, Cr2O3 ve az miktarda CaO, MgO, FeO ve TiO2 içeren mercek, damar veya pegmatitik kütleler şeklinde bulunabilen distenli kuvarsitler, Pütürge metamorfitlerinde mikaşistler ve gnayslar içinde, bazı alanlarda ise fay zonlarıyla ilişkili ve amfibolitlere yakın konumda görülür. Distenli kuvarsitler asidik, ortaç volkanik ve subvolkanik kayaçlar veya adayayı derinlik ve volkanitlerinin metamorfizmasıyla ilişkili olabilirler. Metamorfizma öncesi veya yapısal faktörlerin kontrolünde eş zamanlı metamorfizmada, alüminyum içeriği yüksek killerin yükselme sırasında C, Fe, Mg, Al, kısmen Si’ca zengin sulu karbon eriyiğinin, belirli bir basınçta ve ilerleyen metamorfizmada mineral içerisine girmesi sonucu kayaçlarda mineralojik ve kimyasal değişimler meydana gelir. Kayaç içerisinde kuvars, Mg-siderit , grafit gibi kapanım mineralleri gelişir. Disten içeren pelitik kayaçların ana oksitlerinden K2O miktarının düşük olması, köken kayacın bileşimi veya alterasyonun gelişmemiş olmasıyla ilgilidir. Distenlerle birlikte bulunan kuvarsların Al ve Fe içeriklerinin yüksek olması, kapanım minerallerinin türüyle veya kuvarsların metamorfizma sırasında doğal radyoaktiviteye maruz kalmış olmasıyla açıklanabilir. Zira, radyoaktiviteyi pelitler içerisindeki biyotit minerallerinde de görmek mümkündür