Gaziantep Üniversitesi Ayıntab Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Mehmet Emin SÖNMEZ
Konular:Sosyal
Anahtar Kelimeler:Ayıntab,Uzaktan Algılama,Tarihi Coğrafya,Şehir,Gaziantep Şehri
Özet: Gaziantep, günümüzdeki nüfusu, ekonomik yapısı, turizm potansiyeli, idari statüsü ve metropol şehir özelliği ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ninbüyük, Türkiye’nin ise 6. büyük şehridir. Sanayisi ve ticari hacmi ile bölgenin kalkınmasında temel teşkil eden Gaziantep, ekonomik yönden çevresindeki farklı büyüklükte birçok yerleşmeyi de etkisi altında tutmaktadır. Siyasi koşullara bağlı olarak Ortadoğu ülkeleriyle ekonomik işbirliğinin gelişmesi, ilin coğrafi konumundan kaynaklı avantajlar arasındadır. Gaziantep il olarak ekonomik açıdan 2010 yılında % 16,6 oranında bir büyüme kaydederek, Türkiye’nin ortalama büyüme hızının (% 9) yaklaşık iki katını gerçekleştirmiştir. Bu durum Gaziantep şehrine de yansımış ve nitekim Gaziantep Türkiye’ninhızlı büyüyen şehirlerinin başında gelmektedir. Ayrıca Suriye iç savaşı nedeniyle yaklaşık 400 bin sığınmacıya ev sahipliği yapmaktadır. Yerleşmenin hızla nüfuslanması, Gaziantep şehrinin alansal gelişimini hızlandırmıştır. Nitekim şehrin Osmanlı dönemi öncesindeki toplam alanı 0,75 km2 civarında iken, yaklaşık 400 yıllık Osmanlı hakimiyeti döneminde 6 km2 civarında bir alana yayılmıştır. Cumhuriyetin kuruluşundan 1975 yılına kadar olan sürede alansal bakımdan daha yavaş bir gelişme gösteren şehir, 1980’li yıllarla beraber hızla geneişlemeye başlamış ve günümüzde yaklaşık 60 km2alana yayılmıştır. Şehrin alansal gelişimini belirlemek amacıyla Somuncu (1995)’in Kayseri şehri için yaptığı alansal gelişme yöntemi ile Ayhan ve Çubukçu (2010)’un İzmir için uyguladıkları model benimsenmiştir. Şehrin 1975-2018 yılları arasındaki alansal gelişimi için ise uzaktan algılama yöntemi kullanılmıştır.