Gaziantep Üniversitesi Ayıntab Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: İsmail KIVRIM
Konular:Sosyal
Anahtar Kelimeler:Ayntâb,Aile,Nişan,Nikâh,Mihr,Talâk,Hul’,Tefrîk
Özet: Toplumun temel kurumu olan aile, Ayntâb’da İslam hukuku ve şehrin örf ve adetlerine göre oluşmuştur. Nişan evlenecek çiftlerin birbirlerini tanıma dönemidir. Nişanla ilgili tartışmalar ve nişanın bozulmasından sonra taraflar arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar mahkemeye yansımaktadır. Evlenecek çiftler nikâh akitlerini mahkemeden aldıkları evlenmelerinde bir sakınca olmadığını belirten izinname ile mahalle imamına akdettirmektedirler. Ayrıca aileleri evlenmelerine mâni olan kızlar ile yaşları küçük olup velileri olmayan kızların nikâhlarının da mahkemede akdedildiği görülmektedir. Nikâh akidi esnasında mihr miktarları tespit edilmekte ve bir gelenek olarak tespit edilen miktar iki eşit parçaya mihr-i mu‘accel (peşin mihr) ve mihr-i mü’eccel (ertelenmiş mihr) olarak ayrılmaktadır. Çok eşliliğin görülmesine rağmen tek eşlilik daha yaygındır. Ayntâb’da ailenin sona erişi yani boşanma kocanın tek taraflı iradesiyle herhangi bir sebep göstermeksizin ve kocanın karısının rızasını aramaksızın evliliğe son vermesi (talâk), kadının bazı haklarından feragat etmek suretiyle karşılıklı anlaşarak ayrılma (hul’ veya muhâla‘a) ve evlenmenin belli sebeplerle kâdı kararıyla sona erdirilmesi (tefrîk) olmak üzere üç şekilde gerçekleşir. Bunlardan talâk, tamamen kocanın talebiyle gerçekleşirken, muhâla‘a ve tefrîk de boşanma isteği genellikle kadın tarafından gelmektedir.