Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi
Yazarlar: Vedat BAKIR
Konular:Psikoloji
DOI:10.47257/busad.934436
Anahtar Kelimeler:Bilişsel-davranışçı,Bilinçli farkındalık,MBCT,Meditasyon
Özet: Farkındalık temelli bilişsel terapi (MBCT), tekrarlayan depresyon ataklarını önlemek amacıyla farkındalık temelli stres azaltma programının (MBSR) genişletilmesi ve bilişsel davranışçı terapi tekniklerinin birleştirilmesiyle meydana gelen etkili bir programdır. MBCT, format olarak MBSR’ye benzese de stresten çok depresyonu anlamaya odaklanmış bir programdır. MBCT programı, haftada bir oturum olacak şekilde 8 hafta ve ortalama 2 saat süren bir uygulamadır. Uygulama, hem resmi meditasyon olarak nitelendirilen vücut taraması, yoga oturma ve yürüme meditasyonu gibi aktiviteleri hem de bir yaşam biçimi olarak yapılan günlük rutinleri içermektedir. Bilişsel davranışçı yaklaşımın temel ilkeleri olan “şimdi ve burada” çerçevesinde ana odaklanarak düşünce, duygu ve diğer bedensel duyumları yargılamadan ele alan bir çeşit grupla yapılan farkındalık meditasyonu uygulamaları bulunmaktadır. Oturumlarda farkındalık ve otomatik pilot, zihinlerimizde yaşamak, dağınık zihnin toplanması, beden farkındalığı, bilişsel çarpıtmalar gibi konularla birlikte kuru üzüm egzersizi, oturma ve yürüme meditasyonu ve duyumlara yönelme gibi alıştırmalar uygulanmaktadır. Programın ilk uygulama amacı kronik ağrı, depresyon, anksiyete ve stresi azaltmak olsa da zamanla koroner kalp, şeker ve kanser hastalıkları, bipolar bozukluk, kaygı bozuklukları, DEHB’li yetişkinler gibi klinik ve klinik olmayan birçok problemde etkili olduğu görülmektedir. Bu anlamda bireylerin yaşam kalitesi, iyi oluş, farkındalık, öz-şefkat, duygu düzenleme, yaşam doyumu, merhamet ve memnuniyet düzeylerinin arttırılmasında oldukça fayda sağladığı bilinmektedir. Ayrıca MBCT, yapılandırılmış bir program olmasına rağmen içerik ve müdahaleleri bakımından kültürel özelliklere duyarlı esnek bir uygulama niteliği taşımaktadır.