Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi

Yazarlar: Yakup ÖZSARAÇ

Konular:Din Bilimi

Anahtar Kelimeler:Vakıf Kurumu,Anadolu Vakıfları,Vakfiye,Türkiye Coğrafyası

Özet: Vakıf ekonomik ve sosyal bir kurumdur. Türkler Anadolu’ya geldiklerinden itibaren bu coğrafyada vakıf kurmuşlardır. Anadolu coğrafyasındaki ilk vakfiye belgesi 1041 yılına ait olup bu coğrafyada kurulan ilk vakıf neredeyse bin yıllıktır. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivinde (VGMA) Anadolu’da hüküm sürmüş Büyük Selçuklu, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Devletleri vakıflarının kuruluş belgeleri olan vakfiyeler bulunmaktadır.  Coğrafya içinde yaşanılan yeri ifade eder. Günümüzde ise milli sınırlar Türkiye coğrafyasıdır. Bu coğrafyadaki vakıfların tarihî seyrini incelemek ve bugünkü il düzenine göre dağılımlarını tespit etmek arşivlerin işlevine katkıda bulunacağı gibi ekonomik ve sosyal bir kurum olan vakıflara zaman ve mekân anlamında işlevsellik kazandıracaktır. Bu çalışmada VGMA’da düzenlenmiş bir defter serisi olan Anadolu’da kurulmuş vakıfların tasnif edildiği Anadolu Vakfiye Defterleri (578-619) defter serisinden yararlanılmıştır. Bu defterlerde 11.697 adet vakfiye kaydı bulunmaktadır. Bu vakfiyelerin tümünü incelemek hayli zor bir çalışma gerektirdiğinden, vakıfların kurumsal olarak değişiminin yaşandığı yıl olan 1826 Şer’iye ve Evkâf Nezâreti’nin kuruluşu sonrası kayıtlar incelenmiştir.

---