Akademik Platform İslami Araştırmalar Dergisi
Yazarlar: Ali SOYLU
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Yaratılış,Irklar,Memlükler,Ḳurṭûbî
Özet: Tarih boyunca yaratılış ve ırkların varlığı konusunda birçok teori, hipotez ve görüş insanlığın düşünce ve inanç dünyasını meşgul etmiştir. Ḳur’ân’ı Kerîm’de yoktan yaratma bir iman konusudur. Yaratma fiili Ḳur’ân’a göre sadece Allah’a aittir. Ehl-i Kitâb ile Müslümanlar arasında, çeşitli mezhep ve yorumlarında farklılıklar olmakla birlikte, evrenin ve insanın yaratılışıyla ilgili bu çok önemli iddialarda aynı ortak görüş mevcuttur. Ḳur’ân, ırkları değil, ırkçılığı reddetmektedir. Irkların varlığı bir âyet olması itibariyle yaratılış programının bir parçası durumundadır. Nitekim insanlar, Ḳur’ân’a göre aynı kaynaktan yaratılmışlar, aralarında fizyolojik ya da biyolojik bir üstünlük yoktur. Üstünlüğün tek ölçüsü ise takvadır/sorumluluk bilincidir. Memlükler devri, İslâmî ilimlerdeki gelişme bakımından İslâm tarihininparlak dönemlerinden biridir. Bu dönemde ḳıraat, tefsir, hadis ve fıḳıh alanlarında önemli âlimler yetişmiştir. Rivayet, dirâyet ve aḥkâm tefsirlerinin güzel örneklerinin yazıldığı bu döneminmeşhur müfessirlerinden birisi Endülüs menşeli el-Ḳurṭûbî’dir. el-Ḳurṭûbî, “el-Câmiʿu li-aḥkâmi’l-Ḳur’ân” adlı eserinde Hz. Âdem ve eşi Hz. Havva’nın yaratılışı ve ırklarla ilgili âyetleri, Ḳur’ân çerçevesinde ve rivayetlere dayanarak ele almış ve yorumlamıştır. Buna göre Allah, insanları tek bir nefisten yaratmıştır. Bu nefisten maksat da Hz. Âdem’dir. Hz. Ḥavva, Hz. Âdem’i teskin etmek/yatıştırmak için Hz. Âdem’in alt kaburga kemiğinden yaratılmıştır. İnsanlar, yeryüzüne Hz. Âdem ile Hz. Ḥavva’dan çoğalarak yayılmışlardır. Yine Ḳurṭûbî’ye göre, Ḳur’ân’ın ortaya koyduğu ilkeler bakımından insanlar arasında ırk, renk, cinsiyet ve coğrafya farklılığı gibi fiziksel sebeplere bağlı bir değer hiyerarşisinden söz edilemez. Ancak takvaya bağlı olarak ruhlar arasında derece farkından söz edilebilir. Toplulukların varlığı sadece tanışmak, bilişmek içindir; asla üstünlük için değildir. Bütün bunlar, her şeyi tedbir eden/yöneten yaratıcının (varlığının)açık bir kanıtıdır.