Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Umurzakov Bahriddin SAFAROVİCH

Konular:-

Anahtar Kelimeler:Kashifi'nin oğlu Herat,Ali Safi,Sabzavor,Çoğunluk katalogları,"Rashahat" ın elyazması,"Rashahat ayn al-hayat","Anvor al Qudsiya" imzalı el yazması

Özet: Biliyoruzki, ‘Reşahat-u ayni-l-hayat’ (Hayat Çeşmesinden Damlayan Damlalar) eseri Movarounnahr, Horoson, Hicaz, Marv ve Türkistan bölgesinde yaayıp icateden yüzlerce hocagon maşoyihi, nakışbandiye ve yeseviye silsileler, ayrıca Timuri hükümdarlar ve şehzadeler, hatta Şayboniyhon ve ya Şahbahthan (905/1500-1007/1598)nun  hakimeti devri hakkında da mükemmel tasavvura sahip olmak açısından da geniş ve net bilgiler veriyor. ‘Reşahat-u ayni-l-hayat’ eserinin imza nushası bulundu. ‘Reşahat’eski elyazıları sonraki yüz yıllarda nusha edilen eserin diğer elyazısıylaya da elyazı nushaların taş basma nushalarıyla karşılaştırmalı inceleme yaptığımızda eser metninde önemli değişmeler olduğu bununla birlikte cümle kusurları bazı coğrafik yer ve kişi adlarının ise tümüyle hata yazıldığı belli oldu. Sözü geçen yeni bulunan imza nushasının önemli yönlerinden biri ‘Reşahat’un ÖzR FA Şİ (Özbekistan Cumhuriyeti Fanlar Akademisi Şarkşinaslık Enstitüsü) huzurundaki Şarkşinaslık elyazı fonunda saklı elliden fazla elyazı ve onlara taş basma (Lakhnav, Kampur, Kazan, İstanbul ve Taşkent) neşirleri ile karşılaştırıldığımızda ‘yazar imzası’ diye tahmin ettiğimiz şu elyazı nusha kendi metninin mükemelliği, hatasızlığı veönemlisi çeşitli çağlarda türlü düzey dekika tippler tarafından nusha edilen ‘Reşahat’ nushalarındaki karışık ve değişen kısımları belirlememize neden oldu. Günümüze kadar ’Reşahat’un  İran’da Ali Aşğar Muiniyon tarafından ilmi-eleştirili metin olarak sunulan modern yayını (Muiniyon A. A, 1935) eseringüvenilir neşri olarak belli ve ünlüydü. Ama ’Reşahat’un yeni bulunan imza nushası Muiniyon neşri ile karşılaştırıldığında İran yayınının de çoğu kısmı hata olduğu, eksiklikleri ve kusurları görülüyor.

---