Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: Ayşe GÜMÜŞ, İsmail GÜMÜŞ
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Oyun,Köçürme,Yalakkaya,Genç
Özet: Oyun; çeşitli amaçlarla oyunlaştırılmış olan hayattır. Hayatın yansıması, mücadelesi ve hatta oyun çocukların kendi aralarındaki ortak dilidir. Öyle ki Mevlana’nın da dediği gibi Oyun akıldadır; ancak çocuk oyunla akıllanır. Türk milleti tarihi boyunca kültürlerini başta zekâ ve strateji oyunları olmak üzere çeşitli çocuk oyunlarıyla geleceğe köçürmüştür. Bu çalışmanın amacı, geleceğin teminatı olan çocuklara kendi köklerinden çıkan oyunlarla ve bu oyunların içindeki değerlerle atalarının kültürlerini öğretmektir. Çok çeşitli olan oyun ailesinden satrancın atası sayılan Köçürme oyunlarının derlemesini yapmak, çocuk ve gençlere öğretmek de çalışmanın temel amacıdır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi, görüşme ve gösterip yaptırma teknikleri kullanılmıştır. Çalışma Balıkesir ili Orta Mandıra, Kabakdere, ve Çukur Hüseyin mahallelerinde bu oyunu bilen oynayan kişilerden derlenmiş ve yalakkaya oyununun kuralları kayıt altına alınmıştır. Köçürme isimli kitabın yazarı Arslan Küçükyıldız ile görüşme gerçekleştirilmiş ve Yalakkaya oyununun Anadolu’da yüzlerce çeşidi olan Köçürme oyunlarının bir çeşidi olduğu tespit edilmiştir. Oyun mangaladan farklı olarak dört, altı ve sekiz kişilik gruplarla da oynanabilmektedir. Çalışmada kullanılan ve oyuna ait olan tahta ve tablalar öğrenciler tarafından tasarlanmış ve oyun okuldaki diğer öğrencilere öğretilmiştir. Ayrıca çalışma sürecinde yalakkaya oyununa benzeyen Cin kuyusu, Evcik ve Ambar Kaçtan isimli üç çeşit köçürme oyunu daha derlenmiştir. Yalakkaya Oyunu oynanırken göç etmenin, asker ve otağ aidiyetini, geride kalan taşları çiftleyerek alma gök baba ve yer ana gibi kültür kodlarını günümüze köçürdüğü belirlenmiştir. Kaşgarlı Mahmut’un bahsettiği Köçürme oyunlarından biri olan Yalakkaya oyununun mangalanın gölgesinde kalıp unutulmak üzere iken canlandırılmış olması ve kültür kodlarını taşıması nedeniyle UNESCO somut olmayan kültürel miras listesine alınması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Oyun, Köçürme, Yalakkaya, Genç, Değerler Eğitimi ABSTRACT:The game is the life that is played with various purposes. Reflection of life, struggling and even the game is the common language amoung the children. The play is wisdom; the children are become wiser with only game, as Mevlana said. Throughout the history, Turkish nation always transferred their culture to the future with children's games, especially the games of strategy and intelligence. The aim of this study is to teach our ancestors’ culture to the children ,who are assurance of our future ,with the games which derived from their own origins and the values in games . For this reason, the compilation of Köçürme games which are considered as ancestor of “chess game” from a wide variety of game families and teaching our childeren and young people are the ultimate goals of this work. In this study, experimental and survey method were used together.The study was worked in Kabakdere,Orta Mandıra and Çukur Hüseyin villages of Balikesir Province. The games were compiled from the old parents who know the games and the rules of Yalakkaya game were registered. It was interviewed with Arslan KÜÇÜKYILDIZ who is the writer of the book titled “Köçürme” and it was understood that Yalakkaya game is a kind of Köçürme games which have hundreds of kinds in Anatolia. Diffenently from Mangala, the game can be played with the groups if 4,6 end 8 people.The games tables and boards which were used in study and belonging this game, were designed by our students;and the game was taught to the other students in school. In addition, extra three kinds of Köçürme games named “Cin Kuyusu, Evcik and Ambar Kaçtan” ,which are similar to Yalakkaya game, were compiled during the study. It was proved that migrating in game transferred “military and otağ”,”taking the remaining stones together” transferred cultural codes such as “Gökbaba and Yerana” to today. It was suggested that Yalakkaya ,one of the Köçürme games which Kaşgarlı Mahmut told, must be accepted the list of intangible cultural heritage of UNESCO, because of bringing to life while it was about to be forgotten by shadow of mangala and carrying our cultural codes. Anahtar Kelimeler: Game, Köçürme;Yalakkaya, Young, Values Education