Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi
Yazarlar: Hatice ÇAKIR, Emre AYDİLEK, Şeyda BÜKRÜCÜ KAZKONDU
Konular:Kamu Yönetimi, Sosyal Bilimler, Disiplinler Arası, Tarih
Anahtar Kelimeler:Demokrat Parti,Tüketim Alışkanlıkları,Amerikanlaşma
Özet: Demokrat Parti dönemi, Türk siyasi hayatı için önemli kırılma noktalarından biridir. 1950-60 yıllarını kapsayan bu dönemde, yeni kurulan Cumhuriyet’in yönetsel ve toplumsal anlamda ilk ideolojik kırılmaları yaşanmıştır. 1950 sonrası yönetsel anlamda ve toplumsal zeminde yaşanan bu kırılmalar önemli sonuçlar doğurmuştur. İç ve dış konjonktürün etkisiyle yaşanan ekonomide liberalleşme/serbestleşme, yönetsel ideolojide muhafazakârlaşma dönemin öne çıkan gelişmeleridir. Demokrat Parti ile siyasal ve ekonomik alanlarda yaşanan dönüşüm sosyal alanlara da yansımış, bunun sonucunda toplumun tüketim alışkanlıkları ve yaşam tarzları da değişim geçirmiştir. Kendinden önceki dönemde (Erken Cumhuriyet Dönemi) bireylerin temel ihtiyaçlarına gidermeye yönelik bir tüketim alışkanlığı görülürken, 1950 sonrası süreçte Amerikan tarzı bir tüketim anlayışı hâkim konuma geçmiştir. Bunda hem dış hem de iç konjöktürün birlikte etkisi olmuştur. Dış konjonktürde iki kutuplu bir dünya anlayışının ortaya çıkması, Amerika’nın küresel anlamda hegemonik konuma gelmesi ve Demokrat Parti iktidarlarının (çeşitli nedenlerle) Batı Bloğu’na eklemlenme yönünde bir eğilimde olmasının yanında içerde kırdan kente göç ve şehir yaşamının genişlemesi temel etkenlerdir. Bir bakıma Türk tarihinde kapitalist anlamda bir tüketim toplumuna geçişin ilk adımları Demokrat Parti döneminde başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, 1950 sonrası süreçte toplumun tüketim alışkanlıklarında yaşanan bu yapısal dönüşümleri ve bu dönüşümlere yol açan temel dinamikleri analiz etmektir.