Zeki Sistemler Teori ve Uygulamaları Dergisi

Yazarlar: Emrullah SONUÇ, Esra ÖZCAN

Konular:Bilgisayar Bilimleri, Yapay Zeka

DOI:10.38016/jista.993853

Anahtar Kelimeler:Makine Öğrenmesi,Yapay Sinir Ağları,Regresyon,Kükürt Giderme

Özet: Bazik oksijen fırınlı bir demir çelik fabrikasının yüksek fırın tesislerinde kok, sinter ve diğer demir cevheri malzemelerinin kullanılmasıyla sıvı ham demir üretilmektedir. Bu üretimden sonraki adım çelik üretim süreci olup, hemen öncesinde sıvı ham demir, içerisindeki kükürt oranının belirli bir miktar düşürülmesi amacıyla kükürt giderme tesisinde işlem görmektedir. Desülfürizasyon olarak adlandırılan bu işlemin amacı bazı kükürt giderici reaktifler ilave edilerek hedef kükürt değerini yakalamaktır. İlave edilecek malzeme miktarlarını belirlemek için farklı yöntemler kullanılmaktadır. Genel olarak temel ve veriye dayalı modellerin uygulandığı çalışmalar görülmektedir. Ancak yapay zekâ tekniklerinin bu alandaki kullanımı oldukça kısıtlıdır. Bu çalışmada kükürt giderme işlemindeki malzeme (magnezyum, kireç, florit) oranları makine öğrenme teknikleri ile tahmin edilmiştir. Problem bir regresyon problemi olup altı farklı yöntem (Lineer Regresyon, K-En Yakın Komşu, Karar Ağaçları, Rastgele Orman, XGBoost, Yapay Sinir Ağları) veri seti üzerinde test edilmiştir. Çalışmada kullanılan veriler 2020 yılına ait olup kükürt giderme tesisinden alınmıştır. Verilerin %80’i eğitim, %20’si test için kullanılacak şekilde ayrılmıştır. Değerlendirme ölçütü olarak Doğruluk ve Ortalama Mutlak Hata Yüzdesi (Mean Absolute Percentage Error, MAPE) kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Yapay Sinir Ağı modeli magnezyum, kireç ve florit için sırasıyla %85, %95,4 ve %80,14 doğruluk değerlerine ulaşmıştır. MAPE değerleri ise sırasıyla 14,99, 4,59 ve 19,85 olup bu da modelin başarılı bir tahmin gerçekleştirdiğini ortaya koymaktadır.

---