Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi
Yazarlar: Ahmet GÜNEŞ
Konular:İletişim
Anahtar Kelimeler:A. Teun van Dijk,Eleştirel Söylem Analizi,İstiklal Marşı
Özet: Söylem analizi sosyal bilimler alanında birbirinden farklı biçim ve içeriklerde uygulanabilir. Uygulama düzeyindeki bu farklılıkların temel nedenleri arasında analiz aşamalarındaki temel odaklar, temalar ve veriler üzerindeki farklı yaklaşımlardan kaynaklanmaktadır. Bu bakımdan söylem analizi modeli çeşitlilik ihtiva eder. Fakat bu analiz modelinin bu kadar çok sayıda çeşitlilik içermesinin yanında ortak noktaları da vardır. Bunlardan en önemlisi ve söylem için vazgeçilmesi imkansız olanı ise araştırma sorunsalının üzerine oturtulması gereken faktör bağlam olarak karşımıza çıkar. Medya metinlerinin haber analizinde de kullanılan A. Teun van Dijk’in geliştirdiği eleştirel söylem analizi yöntemi ideolojinin söylem düzeyine nasıl yansıdığını ortaya koymak için Mehmet Akif Ersoy’un yazdığı İstiklal Marşı’na uyarlanmaya çalışılmıştır. Eserde gerçeklikten hareketle anlamın nasıl oluştuğu yönünde bir izlek belirlenmiştir. Bu çalışmada metnin üzerini kurgulandığı niyet olgusunun söylemsel stratejileri bakımından eserin söylem düzlemindeki makro ve mikro yapılar aşamalarında çözümlenme yapılmaya çalışılmıştır. Sonuç olarak eserde gerçeklik olgusu dilsel kodlarla yeniden inşa edilmiş ve belli bir anlam ve ideolojinin öne çıkarılmasında çeşitli retorik ve stratejik yapılar etkin bir şekilde kullanıldığı görülmüştür. Bu çalışmada, İstiklâl Marşı’nın tarihsel ve kültürel dayanakları üzerinden E. Teun van Dijk’in eleştirel söylem analizi modelinden faydalanarak söylem çözümlemesi ve yorumlaması gerçekleştirilecektir. İstiklal Marşı’nı kaleme alan Mehmet Akif Ersoy bu metinde hangi olay, durum, olgu ve kişileri ön plana çıkarmış ve aynı zamanda soyut olarak hangi değerler üstünde durduğunu analiz edilmeye çalışılacaktır.