İDEALKENT
Yazarlar: Deniz AVCI HOSANLI, Giuseppe RESTA
Konular:Sosyal
DOI:10.31198/idealkent.980111
Anahtar Kelimeler:Ankara,Tiran,Milliyetçilik,Şehir planlaması,Başkent,Osmanlı İmparatorluğu,Eski şehir,Karşılaştırmalı çalışma.
Özet: Bir zamanlar Osmanlı bayrağı altında birleşen iki başkent, Tiran ve Ankara, sırasıyla 1920 ve 1923'te farklı ulusal bayraklar altında yeni başkentler olarak belirlenmişler; ideolojik ve fiziksel olarak benzer bir kentsel gelişim sürecini paylaşmışlardır. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılmasından sonra her iki şehir de önemli dönüşümlere sahne olmuştur. Kentsel gelişimleri, kentsel elemanları ve yerleşim örüntüleri bakımından güçlü bir yabancı etki/destek altında; Ankara için davet edilen ve hizmetlerinin karşılığı ödenen yabancı teknokratlar ve Tiran için yabancı faşist yöneticiler aracılığıyla benzer şekilde gerçekleşmiştir. Bu makale, bu iki şehrin ilk kentsel imar planlarını, yani Carl Christoph Lörcher tarafından çalışılan Ankara planı ve Gherardo Bosio tarafından çalışılan Tiran planı ve uygulamalarının arkasındaki yaklaşımları değerlendirerek, ideolojik ve fiziksel dönüşümlerinin karşılaştırmalı bir analizini sunmuştur. Çalışma göstermiştir ki, yeni yükselen milliyetçi rejimler, kentsel planlamayı ideolojik modernleşme ve ulus inşası gündemlerini uygulamak için bir araç olarak kullanmışlardır. Metnin odak noktası, iki modernist planın tabula-rasa yaklaşımı ile eski mevcut Osmanlı yapılı çevresinin korunması ve/ya ihmali arasında nasıl salındığını ilişkilendirmek olmuştur.