Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi
Yazarlar: Hasan Mervan AYTAÇ, Sacide PEHLİVAN
Konular:Diş Hekimliği, Eczacılık, Farmakoloji ve Eczacılık, Toksikoloji, Temel Bilimler, Tıp
Anahtar Kelimeler:COVID-19,SARS-CoV-2,Pandemi,Inflamasyon,Psikiyatrik belirti
Özet: İnsanlık tarihi geçmişten günümüze çok çeşitli viral salgınlara tanık olmuş, bu salgınların ardından, etkilenen toplumlarda nöropsikiyatrik, nörodejeneratif, nörodavranışsal ve otoimmün bozuklukların görülme sıklığında artış meydana gelmiştir. 19. ve 20. yüzyıllarda viral pandemilerin ardından psikotik bozukluk, kaygı bozukluğu, depresyon, mani ve intihar olgularında görülen dramatik artışlar büyük tartışmalara yol açmıştır. Psikiyatrik bozukluklarda görülen bu artışın viral salgınlara hazırlıksız yakalanan toplumların yaşadığı panik ve bunun neden olduğu travma ile açıklanmaya çalışılması altta yatan enfeksiyöz ajanları ve konakçıda tetikledikleri inflamasyonu ele almadan eksik kalacaktır. Son dönemde yapılan çalışmalar, viral enfeksiyonların ve tetikledikleri enflamatuvar mekanizmaların mikroglialarda kontrolsüz aktivitelere ve nörotransmitter fonksiyonlarında bozulmalara neden olduğu, bu durumun da genetik yatkınlık zemininde birçok psikiyatrik bozukluğa yol açtığını göstermektedir.Bu derlemede, SARS-CoV-2’nin (COVID-19 etmeni) neden olduğu düşünülen psikiyatrik bulgularla ilgili literatürde yer alan vaka sunumları ve klinik çalışmaları, altta yatan etiyolojik mekanizmaları ve sebep olduğu akut tabloların ileri dönemdeki olası psikoimmünolojik yansımalarını, geçmiş viral salgınları da göz önünde bulundurarak tartıştık.