İran ve Turan Tarihi Araştırmaları Dergisi
Yazarlar: ["Nesrin YILMAZ"]
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Delhi Türk Sultanlığı,Şemseddîn İltutmuş,Kırklar,Gulâm,Köle,Melik
Özet: Delhi Türk Sultanlığı’nın kurucusu ve ilk hükümdarı Kutbeddîn Aybeg’ten sonra sultanlığa asıl hüviyetini kazandıran Şemseddîn İltutmuş olmuştur (1211-1236). Sultan Şemseddîn’in hükümranlığında devletin sosyal, siyasal, ekonomik ve kültürel anlamda refah seviyesi her ne kadar yüksek olsa da ölümünden sonra duraklamıştır. Haleflerinin idari kabiliyetten yoksun olmaları sebebiyle Şemseddîn İltutmuş tarafından yetiştirilen ve Kırklar olarak adlandırılan köleler yönetimde büyük söz sahibi oldular. İlk dönemlerde devlete katkıları ve başarıları yadsınamayan Kırklar fırsat buldukları esnada hâkimiyet alanlarını genişletmekten çekinmediler. Ülkenin içinde bulunduğu zor durumdan faydalanarak kendilerine ayak bağı olan kişileri devre dışı bırakan Kırklar, devletin önde gelen adamları sıfatıyla zamanla yönetime el koydular. Tahta çıkarma, tahttan indirme ve hatta birilerinin öldürülmesine bile karar veriyorlardı. Artık elde ettikleri güçler hafife alınacak düzeyde değildi. Bu çalışmanın amacı; gulâm sistemi içerisinde yetiştirilen Kırklar’ın genel bir değerlendirmesini yapmak ve devlet üzerindeki nüfuzlarına değinmektir. Ayrıca zamanla bir hükümdar edasıyla hareket eden meliklerden İhtiyâreddîn Yüzbeg Tuğrul Hân’ın yönetim üzerindeki etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır.