İran ve Turan Tarihi Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Jamaleddin TOOMAJNIA

Konular:Sosyal Bilimler Tarihi

Anahtar Kelimeler:İran Türkmenleri,Türkmen,Türkmen Sahra,Namazlık,Seccade

Özet: Türkmen halkı, Türkmenistan ve İran’ın kuzey doğusunda, ürkmen Sahra adını alan bölgede yaşar. Türkmenlerin soyu, Oğuz Türklerine dayanmaktadır. Kültürlerini asırlarca muhafaza edebilmişlerdir. Türkmenlerin gelenekleri ve el sanatları bu bölgede devam etmektedir. Dokumacılık, bu el sanatlarından birisidir. Halı ve diğer dokuma ürünleri, Türkmen Sahra bölgesinde ve Türkmenlerde hem sanat eseri hem de evin ekonomisine katkı sağlayan önemli bir metadır. Bu ürünler, Türkmenlerin düşünce dünyalarını ve inançlarını kendi üzerinde taşımaktadır. Bu değerleri bir tarihi belge gibi işleyen Türkmen kadınlar, geleneklerini ve ayinlerini motiflerin içerisinde gizemli bir biçimde yansıtmışlardır. Ancak bu gizemi çözebilmek için Türk ve Türkmen kültürünü iyice araştırmak gerekir. Türkmenlerin desen ve motif özellikleri, bu topluluğun İslam dinini kabul etmesinden sonra yeni bir boyut kazanmıştır. Bu yeni üslubu, özellikle dini mekânlarda ve dine ait ögelerde bulmak oldukça mümkündür. Seccade, İslam’ın hem dini hem de sanatsal ögelerinden birisidir. Türkmenler, diğer Müslüman topluluklarda olduğu gibi evlerinde kadınların kendi elleriyle dokudukları seccadelerin üzerinde namazlarını kılarlar. Bu makalede İran’ın Türkmen Sahra bölgesinde bulunan seccade türleri gözden geçirilecek, bu seccadelerin üzerinde yer alan yöresel ikonlar, semboller ve nakışlar analiz edilmeye çalışılacaktır.

---