Uluslararası Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli Dergisi
Yazarlar: Engin COŞKUN, Kenan ATESGOZ
Konular:İletişim
DOI:10.33464/dorduncukuvvet.725714
Anahtar Kelimeler:Skeuomorfik tasarım,Kullanıcı deneyimi,Marka algısı,Görsel tasarım
Özet: Skeuomorfik tasarımın Türkçe tam bir karşılığı bulunmamaktadır. Genel anlamı ile arkeoloji ve sanat alanında ilk olarak kullanılan kavram; başka bir malzemeden yapılmış benzer bir eserin tasarımını taklit eden bir nesne ya da özelliği tanımlamaktadır. Diğer bir ifade ile Oxford Sözlüğüne göre Skeuomorfizm, “fiziksel bir nesneyi taklit eden bir grafik kullanıcı arayüzünün bir öğesi” olarak tanımlanmaktadır. Skeuomorfik tasarım, günümüzde özellikle mobil teknolojilerin kullanıcı entegrasyonunu sağlamak ve kullanıcı deneyimini (UX) daha etkin bir hale getirmek üzere birçok teknoloji şirketi tarafından kullanılmaktadır. Apple Computer Inc.’ın kurucu ortaklarından olan Steve Jobs ve ekibi Apple ürünlerinin kullanıcı entegrasyonunu sağlamak için gerçek hayatta var olan nesneleri dijital ortama aktararak kullanıcı deneyimini üst seviyeye taşımışlardır. Bunlara örnek olarak Apple’ın iOS sistemlerinde kullanmış olduğu hesap makinesi, kitaplık, fener vb. uygulamalar gösterilebilir. Ayrıca sadece Apple ile sınırlı kalmamakla birlikte Dünya’da ve Türkiye’de Pazar payının büyük bir çoğunluğunu bulunduran Samsung, Huawei ve Xiaomi gibi teknoloji şirketleri de kendi mobil cihazlarında ve uygulamalarında bu tasarımdan yoğun olarak faydalanmaktadırlar. Skeuomorfik tasarım sadece görsel tasarım olarak düşünülmemelidir. Bu tasarımın temel amacı, tamamen kullanıcı deneyimini gerçek hayat ile örtüştürerek daha etkin bir deneyim yaratmaktır. Dolayısı ile Skeuomorfik tasarımın birçok unsuru bulunmaktadır. Bu unsurlar; gerçek hayatta var olan nesneler ile olan görsel uyumu, gerçek hayatta var olan nesneler ile olan işitsel uyumu ve görsel nesnelerde üç boyutlu olarak tasarlanması olarak sınıflandırılabilir. Skeuomorfik tasarım ile ilgili olarak literatürde yapılan çalışmalar değerlendirildiğinde, marka algısı ile ilgili bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu çalışmada da, skeuomorfik tasarımın kullanıcı deneyimi bağlamında marka algısının tüketiciler tarafından nasıl değerlendirildiği üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda Türkiye’de mobil cihaz satışlarında pazar payının büyük çoğunluğunu paylaşan Samsung, Huawei, Apple ve Xiaomi markalı mobil cihaz kullanıcıları kolayda örnekleme yöntemi ile seçilmiş ve nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile kullanıcıların skeuomorfik tasarım unsurları bağlamında marka algısının nasıl oluştuğuna dair görüşleri alınmıştır. Görüşülen katılımcıların çoğu marka algısının oluşumunda kullanıcı deneyiminin doğrudan etkili olduğu görüşündedirler. Ayrıca, marka algısının oluşmasında skeuomorfik tasarım unsurlarının bulunmasının önemini, markayı hatırlamada, markayı yeniden deneyimlemede ve marka sadakati sağlamada oldukça etkili olduğu görüşündedirler.