Universal Journal of History and Culture

Yazarlar: Ebru AÇIK TURĞUTER, Mirace KARACA EVREN

Konular:Sosyoloji

Anahtar Kelimeler:Düalite,Yapının İkiliği,Habitus

Özet: Modern dünyanın bilimi olan sosyoloji, kurumsallaştığı andan itibaren iki önemli soru(n) etrafında şekillenmiştir. Bunlardan birincisi sosyolojinin konusunun ne olması gerektiği, ikincisi ise konusuna dair bu bilgiyi elde ederken kullanılacak yönteminin ne olacağıdır. Bu soruların cevabı farklı anlayışlara sahip düşünürlerce verilmeye  ve sosyolojinin bir bilim olarak temeli atılmaya çalışılmıştır. Birinci yanıt, nomotetik (evrensel) bilimsel anlayışa sahip olan ve sosyolojinin evrensel, olgusal ve tarafsız bir bilim olmasını savunanların oluşturduğu natüralist-pozitivistlerden gelmiştir. Bunların karşısında yer alan ve ikinci cevabın sahibi olan ve idiografik(tekil) anlayışı savunanlar ise sosyolojinin toplumsal olaylar gibi tekrarı olmayan ve bu anlamda ‘biricik’ ve ‘tikel’ olanın bilimi olması gerektiğini savunan hermeneutik/yorumsamacılardır. Bu iki ayrı ve uzlaşmazmış gibi görünen tarafların anlayışları iki ayrı sosyoloji ortaya çıkarmıştır. Bu iki ayrı sosyoloji, aynı araştırma nesnesine bakıp birbirinden oldukça farklı sonuçlar çıkartmakta ve sosyal gerçeklikle ilgili birbirinden farklı teoriler ortaya atmaktadır. Bu durum ise ortaya teorik ve metodolojik olarak bir ‘keşmekeşe’ ve nihayetinde ortaya sosyolojik düaliteler adı verilecek olan büyük ve çözümsüz bir soruna neden olmaktadır. Bu çalışma, sosyolojide kökleri oldukça eskiye dayanan ve hala varlığını sürdüren bir tartışma olarak sosyolojik düaliteleri ele almaktadır. Bu amaçla çalışma önce, teorik ve metodolojik ayrımlar üzerinden yürüyen ‘düaliteler’ tartışmasını tarihi ve toplumsal olaylarla olan ilişkisi üzerinden ele alacaktır. Ardından Giddens’ın “Yapının İkiliği”, Bourdieu ve “habitus” kavramı ve son olarakgüncel çabalardan biri olan Layder’in “Uyarlayıcı Teorisi” ile söz konusu düaliteleri aşma çabaları kuramsal ve yöntemsel benzerlikler ve farklılıkları ile ele alınacaktır. Son olarak düaliteleri aşma çabasının sosyolojiye olan katkıları tartışmaya açılarak çalışma sonlandırılacaktır. 

---