Akademik Platform Helal Yaşam Dergisi

Yazarlar: Fatih GÜLTEKİN, Orhan ÇEKER, Adem ELGÜN, Mehmet GÜRBİLEK, Murat ŞİMŞEK, Rıfat ORAL, Saffet KÖSE, Selman TÜRKER, Hamdi DÖNDÜREN, Mustafa ÜNALDI, Erdoğan KÜÇÜKÖNER, Hasan YETİM, Ahmet AYDIN, Bülent DEDE, İsmail ÖZMEN, Levent BAŞAYİĞİT, Mustafa CENGİZ, Tahir TİLKİ, Sümeyye AKIN

Konular:Beslenme ve Diyetetik

Anahtar Kelimeler:İstihale,Kimyasal değişim,Gıda katkı maddeleri

Özet: Gıda katkı maddelerinin bir kısmı hayvansal kaynaklardan elde edilmektedir. Elde edildiği kaynak ve üretim sürecinde geçirdiği fiziksel ve kimyasal işlemler bu maddelerin fıkhi durumunu belirlemektedir. Tüketilmesi caiz olmayan bir kaynaktan elde edilen ancak üretim aşamasında kimyasal değişime yani istihaleye uğrayarak özelliğini değiştiren maddeler caiz hale gelebilmektedir. Fiziksel değişimler istihale oluşturmaz. Bu makalede İslam hukukundaki istihale örnekleri topluca değerlendirilerek örneklerdeki değişimlerin mantığı gıda katkı maddelerine uyarlanmaya çalışılmıştır. Buna göre domuzun her şeyi necis olduğundan istihaleye uğrasın veya uğramasın gıda katkı maddesi üretiminde hammadde olarak kullanılamaz. Kimyasal açıdan trigliseritler gliserol ve yağ asitlerine, proteinler ise amino asitlerine kadar parçalanırlarsa istihaleye uğrarlar. Bu parçalanmayla ortaya çıkan gliserol, yağ asitleri ve amino asitlerin başka maddelerle birleşerek oluşturdukları yeni bileşikler de istihale kapsamına girer. Monogliserit, digliserit, fosfolipit, nükleotitler, jelatin ve fosfatidik asit kendisini oluşturan temel yapılara kadar parçalanmadığı için istihaleye uğramamıştır. Bu maddelerin başka maddelerle birleşerek oluşturdukları yeni katkı maddeleri de istihaleye uğramamaktadırlar.

---