Hars Akademi Uluslararası Hakemli Kültür Sanat Mimarlık Dergisi
Yazarlar: Neslihan BODUR
Konular:-
Anahtar Kelimeler:Türkan İldeniz,Şiir,Kadın,Cumhuriyet dönemi.
Özet: Eskiden beri kadın şairler Türk edebiyatında yer alsa da çoğunlukla kadın kimliğini gösterememiştir. Kadının açık bir birey olarak toplumda kendini ifade etmesi ve edebiyat oluşturması Cumhuriyet döneminde başlamıştır. Türkiye’de Cumhuriyet’in insanı merkeze alan anlayışından ortaya çıkanbelirgin ve belki ilk değer “kadın”ın toplumsal yaşamda yer bulmasıdır. Bu dönemle birlikte sadece sosyal hayatta değil edebiyatta da kadınların etkin bir şekilde temsil edildiği görülür. Bunlara verilebilecekönemli örneklerden biri de şair Türkan İldeniz’dir. Cumhuriyetin kazanımlarının ilk dönem çocuklarından sayabileceğimiz Türkan İldeniz, Düzce’de doğup büyümüş, liseden sonra ise İstanbul’a taşınarak hayatının geri kalanını burada sürdürmüştür. Şimdilerde Şişli’de oturan şair, başta Attila İlhan olmak üzere bir dönem Türk edebiyatına yön veren pek çok sanatçıyla yakın ilişkilerde bulunmuş ve sanat dünyasına girmiştir. Çocukluğundan beri yaşadığı çevrede hep ilgi odağı olan Türkan İldeniz’in sanatı da bu ilgi çerçevesinde gelişmiştir. Varlık, Dost, Yelken, Seçilmiş Hikâyeler, Türk Dili, Hisar, Onüç, İnsancıl gibi Cumhuriyet döneminin önemli dergilerinde şiirleri çıkan şair, şiirin dışında başka türlerle pek ilgilenmemiştir. İki kitabı yayınlanan Türkan İldeniz’in üçüncü kitabı ise halen basılmamıştır. Türkan İldeniz, şiirlerinde “kadın”ıbelirgin konu olarak kullanmıştır. Hatta “kadın” onun şiirlerinde bir kimliktir ve baskındır. Bu yönüyle Türk edebiyatında özgün bir yere sahiptir. Şair, “Taşra Kızının Deliceleri” ve “Havva Çıkmazı” olarak adlandırdığı kitapların isimlerinden içerikteki şiirlere dek kadını şiirinin merkezine yerleştirmiştir. Onun şiirlerinde kadın, yaşayışıyla, duygularıyla, hayalleriyle ve gücüyle yer alır. İki çocuğundan sonra eşinden ayrılarak çocuklarıyla yaşamaya devam eden şair, hayatta tek başına yaşayabileceğini gösterdiği gibi şiirleriyle deaz erkekler kadar başarılı olunabileceğini göstermeye çalışmıştır. Denilebilir ki onun şiirlerinde kadın, nesne olmaktan öte öznedir. Bu çalışmada, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının kadın şairlerinden Türkan İldeniz’in biyografisi ele alınacaktır. Onun sanat hayatı, sanatının evreleri ve sanat çevresi incelendikten sonra şiirlerinin baskın özelliği olan “kadın” konusu üzerinde durulacaktır.