Journal of Islamicjerusalem Studies
Yazarlar: Ramy MAHMOUD
Konular:Sosyal Bilimler, Disiplinler Arası, Tarih
DOI:10.31456/beytulmakdis.808772
Anahtar Kelimeler:İsmâilîlik,Nizârî,Haşhaşîler,Hassan Sabbâh,Selahaddin
Özet: İsmailiyye, İsnâ Aşeriyye’den sonra en büyük Şia fırkası sayılmaktadır. İsmailiyyenin yaşadığı en büyük bölünme, Fatımî halifesi Mustansır Billah’ın vefatından sonra gerçekleşmiştir. İsmâilîlerden bir grup el-Mustansir Billah'dan sonra oğlu Nizar’ın diğer grup da oğlu al-Musta'li'nin imam olması gerektiğine inanmaktaydılar ve aralarındaki ihtilafın merkezinde de bu ayrılık yatmaktaydı. Fatımi İsmaililiği, doğu ve batıdan insanları kendine çekmeye çalıştı. Bu süreçte İsmaililik düşüncesine tabi olan en önemli isimlerin başında İran asıllı Hasan el-Sabah yer almaktaydı. O, İsmâilî akidesini öğrenmek üzere Mısır'a geldi ve Nizar imamlığına bağlandı. Sonrasında İsmâlî inancını yaymak ve mezhebin fikirlerine dayalı bir devlet kurabilmek için bir kale inşa etmek üzere geri döndü. Adına Alamut denilen bu kaleyle yetinmeyerek çevrede yer alan diğer kaleleri de fethetmeleri sonrasında bir devlet gibi hareket etmeye başladılar. İsmailiye devleti, coğrafi olarak bir bölgeye ve kalelerini savunacak bir orduya sahip olduktan sonra bölgedeki birçok ülke için tehdit haline geldi. Özellikle düşmanlarına o tarihe kadar eşine rastlanmadık bir yöntem olan suikast stratejisini kullandılar. O tarihte Müslümanlar tarafından bilinmeyen bu stratejiye göre casuslarını ve fedailerini düşman ordugâhına gönderiyorlardı ve gizlenen bu casus fırsatını bulduğunda hedefteki komutanı öldürmek üzere harekete geçiyordu. Bu yöntemle birçok komutan, siyasetçi ve ilim adamı öldürülmüştür. Bu yöntem birçok komşu ülke orduları için bir terör tehdidi oluşturdu. Onların rakip gördükleri düşmanları yok etme çabaları arasında Eyyubi lideri Selahaddin’e suikast girişimi de yer almaktaydı. Bu çalışma, İsmâilîler ile onlardan bir grup olan Haşhaşîlerin ortaya çıkışları ve kurdukları devlet hakkında kısa bir girişten sonra Selahaddin ve devleti Eyyûbiler ile Haşhaşiler arasındaki ilişkilere özellikle Selahaddin’in Mısır’da bir kuvvet olarak ortaya çıkması ve yükselişi sonrasında Haşhaşilerin siyasi ya da mezhepsel nedenlerle onu yok etmeye yönelik faaliyetlerine odaklanmaktadır.