Journal of Islamicjerusalem Studies
Yazarlar: Sebahattin ÇELİK
Konular:Din Bilimi, Sosyal Bilimler, Disiplinler Arası, Tarih
DOI:10.31456/beytulmakdis.813255
Anahtar Kelimeler:Fâtımîler,Haçlılar,Kudüs,Askalân,El-Efdal,Beytülmakdis
Özet: Papa II. Urbanus kutsal toprakları kurtarmak ve Doğu’daki din kardeşlerine yardım etmek amacıyla “Tanrı adına savaş” sözleriyle Avrupa halklarını büyük bir Haçlı Seferi’ne çağırırken (1095), İslâm dünyası Sünnî Selçuklular ile Şiî Fâtımîler arasındaki üstünlük mücadelesinin sıkıntılarını yaşıyordu. Birinci Haçlı Seferi ordularının Avrupa’dan İslâm coğrafyası üzerine harekete geçtikleri esnada, Artukoğlullarının hâkimiyetindeki Beytülmakdis, Fâtımîlerin kuşatması altındaydı (1098). Selçuklu kuvvetleri ve yerel Türkmen beylikleri devasa Haçlı ordularını durdurmaya çalışırken, Fâtımî halifesi elçileri aracılığıyla onlarla dostane ilişkiler kurmaya çalışıyordu. Haçlı tehlikesini zamanında idrak edemeyen ve onların Kudüs’ten vazgeçmeyeceklerini çok geç anlayan Fâtımîler, Kudüs’ün zapt edilmesine ve burada dünya tarihinin gördüğü en vahşi katliamlardan birinin gerçekleştirilmesine engel olamadılar (1099). Kudüs’ün Haçlıların eline geçmesinden sonra, Fâtımî kuvvetleri Kudüs’ü geri almak ve ülkelerini korumak amacıyla Haçlılarla defalarca karşı karşıya geldilerse de onlara karşı bir üstünlük elde edemediler (1099-1105). Sonuçta Kudüs’ü kaderine terk etmek zorunda kalan Fâtımîlerin, yegâne başarıları Haçlıları Askalân önlerinde bir süre durdurabilmek oldu.