Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi
Yazarlar: ["Ebru KISTI", "Erhan SAYIN", "Necati OCAK", "Ümit Galip UNCU", "Ahmet FEYZİOGLU"]
Konular:-
DOI:10.47495/okufbed.1035722
Anahtar Kelimeler:Isıl işlem,Alüminyum Alaşımlı Tel,Tam alüminyum alaşım iletken,Havai hatlar
Özet: Geleneksel ACSR iletkenleri, alüminyum tellerin çelik bir çekirdek üzerine bükülmesiyle oluşturulur. Çelik çekirdek akım taşımaya katkı sağlamaz ve sadece taşıma amaçlı kullanılır. Hat ağırlığının artmasında çelik kısmın rolü büyüktür. Hat ağırlığının artması ile daha kısa mesafelerde daha uzun direkler kullanılır ancak taşıma görevini üstlendiği için çelik özden vazgeçilemez. Günümüzde ACSR konvansiyonel iletkenine alternatif arayışları hızlanmıştır. Bu alternatiflerden biri de AAAC'dir (Tam alüminyum alaşımlı iletkenler). AAAC'de bulunan teller özel alaşımlı üretim ile sertleştirilmiş olup, merkezde taşıyıcı olarak çelik öz ihtiyacını ortadan kaldırır. Alüminyum havai hat iletkeni üretilirken alüminyum külçeler ergitme fırınlarında eritilip, dinlenme fırınlarına alındıktan sonra içine Si, Mg gibi alaşım elementlerinin belirli oranlarda ilave edilmesinden sonra bakır bir kalıba dökülerek katılaştırılır. Refrakter yolluklardan geçerek haddeleme işleminden sonra 9,5 mm veya 12 mm Alüminyum Alaşımlı çubuk (filmaşin) yarı mamülleri üretilmektedir. Üretilecek havai hat iletkeni için standartlarda belirlenen çapta tel üretilirken, 9,5 mm veya 12 mm Alüminyum çubuk (filmaşin) yarı mamul çekme işleminde belirli bir küçültme oranı ile inceltilir ve istenilen çapta alüminyum tel elde edilir. Çekme işleminde filmaşin, makineye ve üretilecek nihai ürüne uygun bir indirgeme oranı ile haddelenir. Üretilen teller standartlardaki adım oranı ile bir araya getirilerek bir iletken oluşturulur. Üretilen alüminyum alaşımlı telin, mekanik ve elektriksel özelliklerini kazanmak için ısıl işlem fırınlarında belirli bir zaman ve sıcaklıkta ısı uygulanır. Bu çalışmada uygulanan ısıl işlem süresi ve derecesi dikkate alınarak ısıl işlem öncesi ve sonrası özellikler karşılaştırılacak ve ısıl işlemin tele etkisi deneysel çalışmalarla gösterilecektir. Alaşımlı tellerden yapılmış AAAC 774 AL7 iletkeni ile çelik çekirdek üzerine örülmüş alüminyum tellerden yapılmış ACSR Pheasant iletkenlerinin mekanik ve elektriksel testleri yapılacak ve hat seçiminde bazı parametreler dikkate alınarak iki iletken karşılaştırılacaktır.