Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi

Yazarlar: Nuray GÜZELER, Firuza KOBOYEVA

Konular:Gıda Bilimi ve Teknolojisi

Anahtar Kelimeler:Türkiye,Doğu Anadolu Bölgesi,Geleneksel peynirler,Coğrafi işaret

Özet: Peynir, tüm dünyada olduğu gibi Anadolu’da da zevkle tüketilen bir süt ürünü olup çeşitliliği ülkemizin kültürel zenginliğinin göstergelerinden bir tanesidir. Doğu Anadolu Bölgesinde yaklaşık olarak 50 çeşit geleneksel peynir yapılmaktadır. Tarih sırasına göre coğrafi işaret tescil belgesini alan peynirler Erzincan Tulum, Erzurum Civil, Erzurum Küflü Civil, Kars Kaşarı ve Van Otlu peynirleridir. Coğrafi işaret tescil belgesi başvurusunda bulunan peynirler ise İspir Kuru ve İspir Kurun peynirleridir. Doğu Anadolu Bölgesindeki illere göre üretilen geleneksel peynirler aşağıdaki gibi özetlenebilir. Kars ve Ardahan’da Gravyer, Nisan Kaşarı, Taze Kaşar, Göbek Kaşar, Kaşar Örgüsü, Cevizli Eski Kaşar, Kaşar Loru, Deve Dili, Yağlı Tuluh, Taze Çeçil, Tulum Çeçil, Civil, Karın Kaymağı, Malakan, Motal, Türkmen Saçak, Karışık Bidon, Herye Tulum, Çanak, Or Tulum, İkizdere Tulumu, Yoğurt peyniri, Salamura Kelle, Lor, Çökelek, Çakmak Beyaz peyniri, Kağızman Berhavut, Gorcolo ve Çuma peynirleridir. Ağrı’da Aladağ Köy peyniridir. Erzurum’da Sünme, Tel, Tortum Pişmiş, Kerti, Hınıs, Taze Kaşar, Eski Kaşar, Kolot, Köy, Motal (Tuluğ), Örgü, Otlu, Çökelek, Yıllanmış Beyaz peynirdir. Malatya’da Karışık Deri Tulumu, Çökelek, Kelle peyniridir. Elazığ’da Şavak Tulum peyniridir. Bingöl’de Köy peyniridir. Tunceli’de Taze Çökelek peyniridir. Hakkari’de Şemdenli Herki, Tulum, Yaprak, Lavaş ve Örgü peyniridir. Bitlis’te Bitlis Köy peyniridir. Muş’ta Varto Keçi peyniridir. Bu çalışmada, Türkiye’nin Doğu Anadolu bölgesinde üretilen geleneksel peynir çeşitleri, üretim metotları ve bazı özellikleri araştırılmıştır.

---