Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Erdi DEMİR
Konular:Sosyal
DOI:10.30561/sinopusd.1000493
Anahtar Kelimeler:Kadın Kimliği,Öğretmenlik,Toplumsal Cinsiyet,Ataerkillik,Kadınlık
Özet: Bu araştırmanın konusu Çalıkuşu romanı ve ana karakter Feride’yle ilgilidir. Araştırmada ana karakter Feride üzerinden Osmanlı-Türk toplumunda kadının toplumsal konumu sorgulanmış, özgürlükçü ve yenilikçi kadın kimliğinin sosyolojik olarak değerlendirilmesi yapılarak yorumlanmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılarak, yapıt başta olmak üzere konuyla ilgili yapılmış çalışmalar incelenmiştir. Tarama modelinde incelenen veri, özne, yapı ve kurumlar, yapıtın kaleme alındığı şartlarda olduğu gibi kendi koşulları içinde değerlendirilmeye özen gösterilmiştir. Araştırmanın veri toplama tekniği doküman incelemesi metodudur. Doküman incelemesi tekniği ile incelenen verilerde, başörtüsü, namus, çok eşlilik, aile yapısı, toplumsal cinsiyet ve ataerkillik normları ile ilgili anahtar kavramlar tespit edilmiştir. Aynı anlama ve içeriğe sahip kavramlar bir araya getirilerek temalar oluşturulmuş ve bu bağlamda kavramların sosyolojik olarak analizi yapılmıştır. Bu bağlamda, içerik analizi yöntemi çalışmanın veri analiz tekniğini oluşturmaktadır. Bulgu olarak, Feride’nin bağımsız kadın kimliği inşa sürecinde özgün bir profil oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Feride’nin Cumhuriyet ideolojisini temsil eden fakat özgürlüğünün sınırları ataerkillik ve toplumsal cinsiyet normlarıyla çizilmiş bir karakteri temsil ettiği tespit edilmiştir. Yapıtta modern-gelenek gerilimleri, yaşam biçimleri, eğitim sistemi, çok eşlilik, namus, ahlak ve başörtüsü unsurlarının kadın karakterler üzerinden sunulduğu anlaşılmıştır. Yapıtın kaleme alındığı dönem göz önünde bulundurulursa, mekân olarak Anadolu’yu, toplumsal özne olarak kadınları olayın merkezine alan bir roman olması açısından önem arz etmektedir.