Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Yazarlar: Nazmiye YOZGAT, Cengiz KARTIN

Konular:Sosyal

DOI:10.30561/sinopusd.1007748

Anahtar Kelimeler:İngiltere,Orta Doğu,İstihbarat,Propaganda,Arap Bürosu.

Özet: Bu çalışma, I. Dünya Savaşı sırasında İngiliz istihbaratının yurtdışı (MI6) kollarından olan Arap Bürosu’nun gizli yayın organı olan Arap Bülteni üzerine bir incelemedir. 1915'te ilan edilen Osmanlı cihadına karşı etkili bir mücadele yöntemine ihtiyaç duyan Londra, savaş süresince Orta Doğu’daki dengeleri elinde tutabilmek amacıyla Mısır Yüksek Komiserliğine bağlı İstihbarat Servisi’nin bir kolu olarak Arap Bürosu'nu kurdu. 1916-20 tarihleri arasında faaliyet gösteren Büro, 1914'ten önce toplanan istihbaratın çoğu için merkezi depo haline geldi ve düzenli olarak basılan Arap Bülteni de dahil olmak üzere çok sayıda materyal üretti. İlgili askeri ve siyasi personele gönderilen Arap Bülteni, Arabistan başta olmak üzere Orta Doğu ve Kuzey Afrika’daki istihbarat raporları, kabile, topografya ve biyografi çalışmaları, şahsiyetler ve bölgesel konular hakkında akademik makaleler, yabancı gazetelerden çeviriler ve editörün yorumlarını içeriyordu. Bülten, Arap Bürosu’nun bütün izlenim ve kaygılarını taşımakta olup, büyük ölçüde bölgedeki istihbarat uzmanlarından alınan rapor ve haberlerden oluşuyordu. Bülten’in müttefiklerce ifşa olması tartışılsa da Orta Doğu özellikle de Arabistan’daki gelişmelerin anlaşılmasında tarihçilere katkısı tartışmasızdır.

---