Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Arif ATALAY
Konular:Sosyal
DOI:10.30561/sinopusd.996771
Anahtar Kelimeler:Para,Sarf akdi,Döviz işlemleri,Nesie,Borç
Özet: Toplum canlı bir varlıktır, sürekli bir hareketlilik içindedir ve bu canlılığı sağlayan önemli unsurlardan biri de ekonomidir. Ekonomiyi hareketli kılan can damarlarından birisi de piyasadaki para akışı yani sarf akdinde gerçekleşen işlemlerdir. Sarf akdinde gerçekleşen işlemlerin akümülatörü de paradır. Paranın özellikleri; bütün toplumlarda yapılan mübadelelerde herkes tarafından kabul edilebilen, kendisine has özellikleri ve itibari değeri olan bir değişim aracı olmasıdır. Aslı itibariyle para toplumda mal ve hizmet satın alma işlemlerinin daha kolay ve hızlı sağlaması sebebiyle genel itibariyle kabul görmüştür. Paranın piyasaları canlandırma, iktidar sahibi olma, gelir dağılımını etkileme ve benzeri birçok fonksiyonu bulunmaktadır. Para; homojen, kolayca taklit edilemeyen, herkes tarafından tanınabilen, küçük parçalara bölünebilen, zahmetsizce el değiştirebilen, dayanıklı maddelerden yapılan, herkes tarafından kabul edilen, doğada yeterli miktarda ham maddesi bulunan, rahatlıkla standardize edilebilen özellikte olmalıdır. Paranın parayla satılması işlemine sarf akdi denilir. Sarf akdiyle ilgili olarak iki temel unsur önem arz etmektedir. Bunlardan biri; miktarların “mislen bimislin” yani eşit miktarlarda ve “yeden bi yedin” yani peşin olarak satılmasıdır. Böylece sarf akdi “bat bir akid” olmuş olur. Bir diğer unsur da “borcun borçla satışı” konusudur. Sarf akdi yapan tarafların akid meclisinden ayrılmadan önce bedelleri kabzetmeleri sarf akdinin sıhhati bakımından şart koşulması nas ve icma ile sabittir. Aksi halde akid batıl olur. Zira zimmettekinin zimmettekiyle –borcun borçla- satışı olur. Sarf akdinde her iki bedel de hazır bulunmalıdır. Bu bağlamda günümüzde gerçekleşen sarf işlemlerinden “forex” ve “kaldıraçlı (marjlı) forex işlemleri hakkında da bir değerlendirmede bulunmak önem arz etmektedir. Araştırmamız yapılırken; “karşılıklı rızanın gerçekleşmesi,” “alışverişin helal, faizin haram olması” ilkeleri ve gerçekleştirilen işlemlerin dünyevi karşılığıyla birlikte uhrevi cezasının da bulunduğu dikkate alınmıştır. Araştırmamızın ilk bölümünde paranın tanımı, paranın özellikleri ve fonsiyonları, ikinci bölümünde sarf akdi ve sarf akdinde gerçekleşen işlemler ele alınarak sonuç bölümüyle makalemiz son bulacaktır.