Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Şerif TÜMER
Konular:Sosyal
DOI:10.30561/sinopusd.507453
Anahtar Kelimeler:Bafra,Kırsal mimari,Çıkma,Köy evi,Cumba
Özet: Çıkmalı ev mimarisi, Türk sivil mimarlığının temel unsurlarından birisi belki dekarakteristik özelliğidir. Gerek imparatorluk başkenti İstanbul’da gerekse Anadolu’nun birçok yerinde çıkmalı evlere rastlamak mümkündür. Fakat kırsal mimari özelinde hatta dağ köylerinde çıkmalı (cumbalı) ev mimarisine rastlanması, büyük kentler ölçeğindeki Türk sivil mimarlığı zevkinin, Anadolu kırsalındaki yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Mahrem unsur olan ev içinin kent mimarlığında dışarıya açılmasını sağlayan, cephenin hareketlendirilmesi amacının yanı sıra manzara arayışının bir sonucu olan çıkmaların kırsal bölgelerde karşımıza çıkması Anadolu kırsal mimarlığında işlevselliğin yanı sıra beğeni arayışının da net bir göstergesidir. Karadeniz bölgesinin karakteristik malzemesi ahşap da dâhil olmak üzere çeşitli malzemelerden yapılan Bafra köy evlerindeki çıkmalar bu çalışmanın konusu olacaktır. Bu çıkmalar konum, malzeme, strüktür gibi yönlerden incelenerek önemleri ortaya konulacaktır. 8 köyden 32 evin inceleneceği bu çalışmayla Bafra kırsal konut çıkma türleri belirlenecek olup Anadolu kır konutları arasındaki yeri ve önemi belirtilecektir. Böylelikle bu konu üzerine çalışan araştırmacılar için bir kaynak görevi görecektir. Şehir evlerinde sıkça karşımıza çıkan ve uygun olmayan arazi şartlarında üst kat plânını düzeltmek amaçlı başvurulan kat çıkmalarının Bafra köy evlerinde çok sık görülmemesi, köylerdeki geniş ve uygun arazi şartlarında bu kullanıma gerek duyulmamasından kaynaklıdır. Yine özellikle kent mimarlığında karşımıza çıkan sofa çıkmalı köy evlerinin Bafra kırsal mimarlığında sıkça uygulanması Bafra köy evlerinde beğeninin, işlevselliğin önüne geçtiğinin göstergesidir. Bu makale ‘‘Bafra Kırsal Mimarisi’’ isimli ve hâlen yazım aşamasında olan doktora tezi kapsamında yazılmıştır. Bu makale ‘‘Bafra Kırsal Mimarisi’’ isimli ve halen yazım aşamasında olan doktora tezi kapsamında yazılmıştır.