Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Yazarlar: Emrah DİNDİ

Konular:Sosyal

DOI:10.30561/sinopusd.650581

Anahtar Kelimeler:Tûr-i Sinâ,Hz. Musa,Tanah,Antropomorfizm,Teofani

Özet: Bu makalede Tur-i Sina kıssasında yer alan Tanrı’nın insan yahut doğa varlıkları biçiminde algılanmasını ifade eden teşbihî (antropomorfik) yahut Tanrının tecelli ve tezahürünü, kendisini açma ve ifşasını bildiren tecsimî (teofanik) mahiyetteki İsrailoğulları itikatları, Tanrı tasavvur ve tahayyülleri hem senkronik (eş zamanlı) hem de nüzul dönemi Yahudi Tanrı tasavvurlarıyla ilişkili olarak diakronik (art zamanlı) okunmaya ve irdelenmeye tabi tutulmuştur. Bu irdeleme yapılırken metinlerin kronolojisi esas alınarak öncelikli olarak Tanah’ta yer alan Tur-i Sina kıssası ile ilgili Tanrı anlatı ve tasvirlerine, vahiy-dağ kültü ilişkisine yer verilmiş, ardından Kur’an’da yer alan aynı kıssada benzeri Tanrı tasavvur ve algılarının yer alıp almadığı, almış ise kıssanın anlatımıyla verilmek istenen asıl mesajın ne olduğu, İbrani-Kenan Tanrı tasavvurlarında, kadim toplumların vahiy ve dağ kültünde Kur’an’ın bir dönüşüm gerçekleştirip gerçekleştirmediği, ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu minval üzere Tanah, Kur’an, Tefsir ve modern çalışmalardan kıssa ile ilgili verilerin toplanıp, analizlerinin yapılıp ve bir senteze varmanın hedeflendiği bu çalışma neticesinde, Kur’an’da hikâye edilen Tur-i Sina kıssasında yer alan teşbihî (antropomorfik) ve onun tecellisi ve tezahürünü ifade eden tecsimî (teofanik) Tanrı betimlemeleri, İslam’ın Allah imajını mı yansıttığı yoksa İsrailoğulları dilinden tahkiye edilen Tanrı algılarının bir hikâyesi mi olduğu problemi aydınlığa kavuşturulmuştur. 

---