Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
Yazarlar: Tunahan HAZIR
Konular:Sosyal
Anahtar Kelimeler:Irak,Kerkük,Türkmenler,Katliam
Özet: Türkmenler, yaklaşık 1200 yıldır Irak topraklarında varlığını sürdürmektedir. Bu zaman zarfında özellikle Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde oldukça önemli görevlerde bulunmuşlardır. Bu çalışmada, 14 Temmuz 1959 yılında gerçekleşen Kerkük katliamını ve katliama dair akıllarda kalan soru işaretlerini edinilen bilgiler ışığında cevaplandırmaya çalışacağız. 1918 yılında imzalanan Mondros Mütarekesi ile birlikte bölgede İngilizler söz sahibi olmuş ve Türkmenler için zorlu sürecin başlangıcı bu tarihlerde başlamıştır. 20. Yüzyılın ilk yarısında İngilizler tarafından baskı gören Türkmenler, 1958 yılında cumhuriyetin ilanı ile farklı ideolojilere mensup gruplar tarafından düşman olarak görülmüştür. Sürgünde olan Kürt lider Mustafa Barzani’nin Irak’a dönmesi Türkmenler için zor günlerin habercisi olmuştur. Komünist partililer ise Türkmenleri “Turancılık ve Türkiye’ye Casusluk” gibi aslı olmayan kavramlarla suçluyorlardı. Katliama dair merak edilenlerin başında “Acaba katliam engellenebilir miydi?” sorusu vardır. Irak hükümetinin üzerine düşen görevi yerine getirip getirmediği konusunda tartışmalar yaşanmaktadır. Bir diğer önemli nokta ise katliamın kimler tarafından ve hangi amaçla yapıldığıdır. Irak Komünist Partisi ve Barzani taraftarlarının bu noktada suçları birbirinin üzerine yıkması tartışmayı alevlendiren noktalardan biri haline gelmiştir. Türkiye’nin ise katliam karşısında nasıl bir tavır takındığı ve politikalarının bölgedeki Türklere etkisinin ne olduğu incelenecektir. Katliamın 60. yılında Kerkük’te yaşayan Türkmenler olayın travmasını hala atlatamamış ve Irak devletine güven konusunda tereddütleri bulunmaktadır. Bu travma etkisinin ise nesilden nesile aktarımının yüksek ölçüde olması muhtemeldir. Bununbüyük sebebi ise katliamın devlet tarafından engellenebileceği düşüncesi ve olaylara müdahalenin çok geç olmasıdır. Bu bağlamda Kerkük katliamının aktörleri, katliam öncesi ve sonrası, katliama dair uluslararası tepkiler, katliamın amacı ve sonrasında meydana gelen psikolojik sonuçlar genel bir çerçevede değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler: Irak, Kerkük, Türkmenler, Katliam