İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi
Yazarlar: Hayati ÇELİK
Konular:Sosyal
Anahtar Kelimeler:Modernleşme,Osmanlı-Türk modernleşmesi,Japon modernleşmesi
Özet: Osmanlı modernleşmesinin temelinde askeri tedbir sorunu yatmaktadır. Üstüste alınan savaş yenilgileri ve toprak kayıpları, Osmanlı Devleti yöneticilerinde, Batılı askeri üstünlüğünün altında yatan sebepler merak uyandırmıştır. Bu nedenle ilk modernleşme hareketleri askeri alanda yapılmaya çalışılmıştır. Askeri reform çabalarının yanında idari ve mali birçok reform III. Selim döneminde hayata geçirilmeye çalışılmıştır. III. Selim döneminde başlayan bu köklü modernleşme hareketleri çeşitli iç ve dış engellerle karşılaşsa da artarak devam etmiştir. Osmanlı-Türk modernleşmesi Batıyı kendisine model olarak almış olsa da, Batı dışı bir modernlik anlayışı devlet yöneticilerinin ve aydınların her zaman üzerlerinde durdukları bir konu olmuştur. Bu kapsamda özellikle 1905 yılından itibaren Batı dışı bir modernlik örneği olarak görülen Japonya dikkatli bir şekilde izlenmeye başlanmıştır. İki dünya savaşına giren ve atılan aton bombalarıyla sadece maddi olarak değil psikolojik olarakta ağır bir travma yaşayan Japonya’nın, günümüzde dünyanıngelişmiş ülkelerinden olmayı ve dünyanın ilk on ekonomisine girmeyi nasıl başardığı, bununla birlikte Türkiye’nin Osmanlı Devletinden kalan siyasi ve ekonomik mirası devir almasına rağmen aynı başarıyı gösterememiş olması tarafımızdan merak konusu olmuş ve araştırmamızın odak noktasını oluşturmuştur. - Japonya gerçekten Batı modernleşmesinden bağımsız bir modernleşme anlayışına sahip midir? - Japon modernleşmesi başarılı, Osmanlı-Türk modernleşmesi başarısız mıdır? - Japon modernleşmesi ile Osmanlı-Türk modernleşmesi arasında ne gibi farklılıklar vardır? gibi soruların cevapları ile Japon modernleşmesi ve Osmanlı-Türk modernleşmesi hakkında daha birçok bilgiyi çalışmamızda bulabilirsiniz. Çalışmamızda yakın tarihimizin modernleşme hareketlerine değinmedik. Cumhuriyet tarihindeki modernleşme hareketlerine ise yüzeysel olarak yer vermek zorunda kaldık. Bunun nedeni çalışmamızın sınırlı olması ve bu dönemlerin her birinin ayrı bir çalışmanın konusu olacak kadar geniş kapsamlı olmasıdır.