İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi

Yazarlar: Ebru KARADAŞ

Konular:Sosyal

Anahtar Kelimeler:Lale,Mehmed Aşki,Tabip,Lâle yetiştiriciliği

Özet: Osmanlı Devleti’nde lâle, ‘Allah’ kelimesinin harflerini barındırdığı için yüksek bir mertebede kabul edilmiş, lâle yetiştirmek dünyada cennete gitmenin alameti olarak görülmüştür. Özellikle 16. yüzyılda lâle yetiştirmek sadrazamdan berbere, şeyhülislamdan yorgancıya kadar toplumun her kesimine yayılmış, yetiştirilen lâlelere eşsiz anlamlar verilmiştir. Yetiştirilen lâleler kendilerine şiirlerde yer bulmuş, lâle üzerine birçok beyit yazılmıştır. Durum böyle olunca lâle yetiştiriciliği ve yetiştiriciler hakkında pek çok eser kaleme alınmış, iyi bir lâlede bulunması gereken özellikler bu eserlerde anlatılmıştır. Bir tabip olmanın yanı sıra çiçek yetiştiricisi olan Mehmed Aşkî, çiçek konulu üç eser kaleme almıştır. Bu eserlerden Risâle-i Takvîm-i Lâle ve Takvîmü’l-Kibâr Min Miyârü’l-Ezhâr adlı eserler lâle yetiştiriciliği ve yetiştiricileri hakkında bilgi verirken; Karanfil-nâme diğer adıyla Ferah-nâme karanfil yetiştiriciliği hakkında bilgi vermektedir.    Mehmed Aşkî, lâle konulu eserlerinde lâle yetiştiriciliğiyle ilgili önemli bilgiler verdikten sonra yetiştiricileri kayıt altına almıştır. Bu makalede Takvîmü’l-Kibâr Min Miyârü’l-Ezhâr adlı eserde kayıtlı, Mehmed Aşkî’nin yetiştirip isimlendirdiği 579 adet lâle incelenecektir.

---