Turkish Journal of Health Science and Life
Yazarlar: Eren GERMEÇ, Okan ÜRKER
Konular:Sağlık Bilimleri ve Hizmetleri
Anahtar Kelimeler:TrÇevre sağlığı,Hidrolojik Modelleme,Su Kirliliği,Yönetim Planlaması
Özet: Su, yaşamı ve çevre sağlığını etkileyenönemli aktörlerden biridir. Bu nedenle suyun doğadaki davranışının tahmin edilmesi, çevre sağlığını etkileyen kirleticiler için de önlem almayı ve bu tarz sorunların önüne geçmeyi kolaylaştırmaktadır. Bu noktada suyun davranışını tahmin etmek için hidrolojik döngünün havza bazında değerlendirilmesi ve iklim projeksiyonu çerçevesinde hidrolojik modelleme yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Söz konusu modellemelerin kurgulanmasında günümüzde birçok yazılım kullanılmaktadır. Bu yazılımlar uyguladıkları yönteme göre akış, yağış, rüzgar, sıcaklık, güneş radyasyonu vb. çeşitli iklimsel ve hidrolojik parametreleri değerlendirmekte olup, bunun yanında çalışma konusu olan bölgeye ait eğim, yükseklik, bakı gibi topografik unsurlar ile toprak özellikleri, arazi kullanımı gibi arazi özelliklerine de gereksinim duymaktadır. Hidrolojik modelleme yazılımları, çevre sağlığı alanında sıklıkla karşılaşılan sorunlardan kötü su kalitesi, kirlilik, partikül ve sediman taşınımı, yağ ve petrol türevlerinin yayılması, mikroplastik dağılımı gibi problemlerin tahmini ve izlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu derleme çalışma kapsamında, hidrolojik modelleme yazılımlarının çevre sağlığı alanında kullanım potansiyelleri ve veri gereksinimleri konusunda bilgi verilerek, bunlar içerisinden küresel ölçekteçok tercih edilen SWAT, WEAP, MIKE Zero, Delft3D isimli yazılımların çevre sağlığı alanına yönelik avantajları ve dezavantajları karşılaştırılmalı olarak tartışılmıştır. Elde edilen bulgular, çevre sağlığı alanındaki yönetim planlamalarına ve karar destek sistemlerine entegrasyonuna ilişkin öneriler şeklinde sunulmuştur.