Veri Bilimi
Yazarlar: Çağın KARABIÇAK, Burcu ÖZCAN, Mehlika KOCABAŞ AKAY
Konular:Mühendislik
Anahtar Kelimeler:Otomotiv Yan Sanayi,Çok Ölçütlü Karar Verme,Bulanık AHP,Tedarikçi Seçimi
Özet: Rekabetin her gün daha da arttığı ve toplum yapısının giderek karmaşıklaştığı, teknolojik gelişmelerin çok hızlı bir şekilde ilerlediği günümüzde karar verme işlemi, şirketler için çok kritik bir öneme sahiptir. Günümüz dünyasında şirketlerin rekabetçi olabilmeleri için geleceğe dönük karar alırken bilimsel yöntemlerden yararlanmaları onları rakiplerine oranla bir adım daha öne çıkaracaktır. Karar verme sürecinde birden çok ölçütün olduğu ve tek bir optimum çözümün bulunmadığı problemlerde kullanılan yöntemler genel olarak “Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri” (ÇÖKV) olarak adlandırılmaktadır. Günümüzde bu kategoride değerlendirilecek birçok bilimsel yöntem mevcuttur. Bu yöntemlerin birbirlerine göre çeşitli üstün ve zayıf yönleri bulunmaktadır. Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemlerinden literatürde karşımıza sıklıkla çıkan yöntemlerden biri Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) metodudur. Geleneksel ÇÖKV tekniklerinde ölçütler ya da alternatifler kesin ifadeler kullanılarak değerlendirilmektedir. Ancak, gerçek hayat problemlerinin birçoğu kesin değerlerle ifade edilmesi zor olan belirsizlik ve öznel yargılar içermektedir. Bu sorun nitel veriler, eksik veri, elde edilemeyen verilerin olması durumlarda ortaya çıkabilmektedir. Karar vericiler seçimlerinde belirsizlikleri ve objektif olmayan durumları ifade edebilmek için dilsel değişkenler ve bu değişkenleri modelleyebilmek için de bulanık mantık/sayılar kullanmaktadırlar. Bulanık sayılar ile işlem yapılan BAHP yöntemi, kişilerin seçim aşamasında düşüncelerinin ve yargılarının etkin şekilde sürece dahil olmasını sağlar. Bu çalışmada, otomotiv yan sanayide faaliyet gösteren bir firmada tedarikçi seçim süreci incelenmiş ve üç aday kalıp firması arasından seçim yapılırken BAHP yöntemi kullanılmıştır. Tedarikçi seçim süreci içerisinde karmaşık ve bulanık bir yapıda çok sayıda ölçüt barındırmaktadır. Literatürde pek çok BAHP yöntemi arasından bu çalışmada kullanılmak üzereçok uygulama alanı bulmuş Chang’in Genişletilmiş Analiz Yöntemi tercih edilmiştir. Kalıp tedarikçisi adayların değerlendirilmesinde kullanılacak ölçütler, firmanın satın alma stratejileri ve genel tedarikçi seçim ölçütlerine göre belirlenmiştir. Kalite, fiyat/maliyet, teslimat ve esneklik olarak belirlenen dört ana ve on dört alt ölçüte göre yapılan değerlendirmedeiyi değere sahip olan firma, kalıpların üretimi, modifikasyonu ve transferi için uygun bulunmuştur.