Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi

Yazarlar: Ebru ERSOY TONYALOĞLU

Konular:Mühendislik

Anahtar Kelimeler:Aydın,Kentsel ısı adası,NDVI,Yapı yoğunluğu,Bitki örtüsü

Özet: Kentlerde zaman içinde yapı yoğunluğunun artması ve bitki yüzeyinin azalması gibi etmenler, kentsel ısı adalarını oluşturmakta ve kentsel termal çevre üzerinde olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu kapsamda bu çalışma ile son zamanlarda hızla göç alan ve kentleşmenin yoğun olarak yaşandığı kentlerden biri olan Aydın ili, Efeler ve İncirliova ilçelerinde yapılaşmayaçok maruz kalan merkez mahallelerde, 2005-2015 yılları arasında arazi yüzeyi sıcaklığı (LST), normalize edilmiş farksal bitki indeksi (NDVI) ve yapı yoğunluğu arasındaki ilişkiler incelenerek kentleşmenin kentsel termal çevre üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmada LST ve NDVI değerlerinin hesaplanmasında 24 Temmuz 2005 yılına ait Landsat TM5 ve 20 Temmuz 2015 yılına ait Landsat 8 uydu görüntüleri kullanılmıştır (USGS, 2018a). Ayrıca, Copernicus Arazi Gözlem Hizmetlerinin (Copernicus Land Monitoring Service-CLMS, 2018) web sitesinden elde edilen 2006 ve 2015 yıllarına ait geçirimsizlik derecesi / yapı yoğunluğu (Imperviousness degree-IMD) haritalarından da yararlanılmıştır. Çalışmada, Aydın ilininsıcak ve kurak olduğu Temmuz ayına ait Landsat uydu görüntülerinin termal bantlarından yüzey sıcaklık modelleri üretilmiş ve bunlar ile NDVI ve yapı yoğunluğu değerleri arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Aydın ili, Efeler ve İncirliova ilçelerinin merkez mahallelerinde 2005-2015 yılları arasında yapı alanları ile yoğunluğundaki artış ve sağlıklı bitki yüzey oranının azalması, arazi yüzey sıcaklığında 3.19℃ artışa neden olduğu tespit edilmiştir. Yüzey sıcaklıkları ile NDVI ve IMD değerleri arasındaki ilişkilerin de incelendiği çalışmada, yüzey sıcaklıkları ile NDVI değerleri arasındaki korelasyonun negatif, IMD ile ise pozitif olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, Efeler ve İncirliova ilçeleri merkez mahalleleri örneğinde kentsel ısı adası (UHI) etkisinin oluşumunun engellenmesi ve kentsel termal çevre üzerinde oluşturduğu olumsuz etkilerin azaltılabilmesine yönelik önlemler ortaya konulmuştur.

---