Folklor Akademi Dergisi
Yazarlar: ["Ramazan SEZGİN"]
Konular:-
DOI:10.55666/folklor.1224129
Anahtar Kelimeler:Folklor,Âşıklar Kahvesi,Âşıklık Geleneği,Kahvehane,Dijital Kültür Ortamı
Özet: Kahvehaneler, âşıklık geleneğinin en önemli icra mekânıdır. Âşıklar bu mekânlarda saz çalmakta, türkü söylemekte ve hikâye anlatmaktadır. 16. yüzyıldan bugüne kadar kahvehaneler bahse konu olan işlevlerini koruyarak sürdürmüştür. 16. yüzyıldan günümüze kadar geleneksel âşık kahvehaneleri varlıklarını devam ettirmesine karşın günümüzde bu kahvehaneler kaybolma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Kahvehanelerde oluşan bu durum âşıklık geleneğini olumsuz şekilde etkilemektedir. Âşıklar, kahvehane ortamında icralarını gerçekleştiremediği gibi gerçekleştirebilecek bir başka mekân da bulamamışlardır. Düzenlenen kimi etkinlikler, anma programları vb. gibi dar icra alanlarında nadir bir şekilde icralarını gerçekleştirmektedirler. Medya ortamının gelişmesi ve âşıkların bu ortamı tanımaları ile -tabir yerinde olursa- âşıklar için yeni bir çağ başlamıştır. Bu açıdan medya ortamı, âşıkların icralarını sergileyebilecekleri, kendilerini tanıtabileceği bir bağlam rolünü üstlenmiştir. Özellikle internet ortamı ve onun ürünü olan sosyal medya bahse konu olan durumda etkili olmuştur. Bu kapsamda âşıklar, icralarını medya ortamında gerçekleştirmeye başlamış, bu ortamda birlik oluşturarak âşıklık geleneğini yaşatmayı ve gelecek kuşaklara aktarmayı amaçlamışlardır. Dijital ortamlardan birisini teşkil etmesinin yanında dünyada yaygın bir şekilde kullanılan sosyal medya platformu olan Facebook’ta, 23 Şubat 2011’de kurulan ve Âşık Cemal Divanî ile Hacer Alioğlu Yakuti’nin sahibi olduğu “Âşıklar Kahvesi” adlı grup/sayfa da âşık kahvehanesi geleneğinin yaşatılması amacına hizmet etmektedir. Bu grup, kaybolmaya yüz tutan geleneksel âşık kahvehanelerini folklorun yeni araştırma sahası, âşıklık geleneğinin yeni icra bağlamı olan internet ortamında yaşatmaya çalışmaktadır. Geleneğin güncellenmesi veya yeni bir ortama aktarımı bağlamında değerlendirilebilecek olan “Âşıklar Kahvesi”, birçok avantajı birlikte getirmektedir. Bu şekliyle âşıklar, icralarını gerçekleştirmekte, örgütlenmekte, birbirleri ve halkla iletişim kurmakta, ücretsiz bir şekilde icralarını daha fazla kişiye ulaştırmak ve kendilerini tanıtmak gibi avantajları elde etmiş olmaktadırlar. Ayrıca yine bahse konu olan ortamda canlı yayınlar aracılığıyla geleneğin yaşama ve yaşatılmasına hizmet etmektedirler. Bu kapsamda çalışma içerisinde, “Âşıklar Kahvesi” hakkında elde edilen veriler yorumlanarak bilgi verilmeye çalışılmış, geleneksel âşık kahvehaneleri ile “Âşıklar Kahvesi”nin benzer ve farklı yönleri mevzubahis edilmiştir. Bütün bunlardan yola çıkılarak ele alınan konu bağlamında kimi önerilere yer verilmiştir.