International Journal of Social And Humanities Sciences

Yazarlar: Zeynep DİNÇER BERDİBEK

Konular:Sosyal

Anahtar Kelimeler:19.yy,Sözlük,Tercüme,Gelin,Terim

Özet: Mîrzâ Mehdî Hân veya Muhammed Mehdî Hân (Asterâbâdî) olarak bilinen isim, 18. yüzyılda yaşamış ve Farsça eserler kaleme almış önemli bir sözlük yazarıdır. Mehdî Hân; daha çok Çağatay Türkçesi sahasında yazdığı “Senglâh” adlı sözlü-ğü ile tanınmış ve bu eserle edebiyatımıza oldukça önemli bir kaynak kazandır-mıştır. Yazarın bir başka çalışması da “Tercüme-i Arûsnâme” dir. Bu kitap, gelin konulu bir metin olmakla beraber bir gelin sözlüğüdür. Eserin özgün hali Arapça olarak (Arûsnâme) kaleme alınmış; 18.yy’da Mirzâ Mehdî Hân tarafından Arap-çadan Farsçaya (Tercüme-i ‘Ârûsnâme); 19.yy’da da Mehmed Mihrî tarafından Farsçadan Türkçeye (Tercüme-i Arûsnâme-i Mîrzâ Mehdî Hân) tercüme edilmiş-tir. Metni Türkçeye çeviren Mehmed Mihrî (veya Muhammed Mihrî); Kerküklü bir şair, yazar veya dilci olarak tanınmaktadır. Onun Farsçadan Türkçeye çevirisini yaptığı “Tercüme-i ‘Ârûsnâme-i Mîrzâ Mehdî Hân” adlı eserin bugüne kadar bir çalışması yapılmamıştır. Söz konusu metin gelinleri ve gelinlerin düğündeki ha-zırlık sürecini, kullanılan süs eşyalarını, eğlence vs. unsurlarını barındıran bir sözlük ve metin olduğu için oldukça farklı bir eserdir. Bu metin ile birlikte daha çok bir sanat dalı, meslek, bilim alanı vs. olarak kategorize edilen sözlüklere bu kez bir yenisi daha ilave olmuş ve “arûsnâme” başlığıyla daha dar ve farklı bir konuya dikkat çekilmiştir. Bu eserden hareketle yapılması planlanan çalışmada; öncelikle tercümesi yapılan sözlüğün tanıtımı yapılacak, eserin içerik ve yapısına dair incelemelerde bulunu-lacak, metinde açıklaması yapılan sözcükler ve bunların anlamları üzerinde duru-lacaktır. Böylece hem özel bir alanda yazılan bir sözlük hem de daha önce tanı-tımı yapılmayan bir eser edebiyat dünyamıza tanıtılacaktır.

---